Op 10 juli 2001 vergaderde een zgn. expertgroep om de situatie in de Oostvaardersplassen m.b.t. de grote grazers te bespreken en Staatsbosbeheer van advies te dienen.

Op 10 juli vergaderde een zgn. expertgroep om de situatie in de Oostvaardersplassen m.b.t. de grote grazers te bespreken en Staatsbosbeheer van advies te dienen.

De Oostvaardersplassen zijn in eerste instantie een natuurgebied voor vogels. Dat er nu ongeveer 2.000 grote grazers rondlopen, komt doordat men edelherten, Heckrunderen en konikpaarden heeft ingezet om het gebied door middel van begrazing zijn waarde voor de vogels te laten behouden. Hoewel de Oostvaardersplassen als vogelgebied officieel nog steeds de status van experiment hebben en de grote grazers in dat experiment zijn opgenomen, is er in de praktijk natuurlijk niet echt sprake meer van een experiment: het gebied is en blijft er, de vogels komen en gaan er, en niemand denkt eraan de grote grazers radicaal te vervangen door maaimachines of iets dergelijks.

Tot nu toe heeft de beheerder, Staatsbosbeheer, niet ingegrepen in de populatiegrootte van de kudden herten, runderen en paarden. Dat is een bewuste keuze geweest. "Niets doen" is ook een vorm van beheer, en zeker niet altijd de slechtste. De beheerder dient zich bij zijn "grazersbeheer" te houden aan de "Leidraad grote grazers" en de "Ethische richtlijnen".

De situatie qua aantallen en groei van de kudden is als volgt:

- Het totaal aantal dieren bedraagt ongeveer 2.000: 800 edelherten, 600 Heckrunderen en 600 konikpaarden.
- De groei van de kudde edelherten verloopt min of meer lineair. De aanwas dit jaar was rond de 200.
- De jaarlijkse aanwas van runderen en paarden lijkt zich min of meer te stabiliseren op 100. - Er is tot nu toe geen uitzonderlijke sterfte geweest; de dieren zijn in goede conditie.


De discussie in de expertgroep richtte zich in de eerste plaats op de vraag of het "experiment" met de grote grazers moet worden voortgezet. De opvattingen liggen nogal dicht bij elkaar. Het is "ja, mits" (een kleine meerderheid, vooral aangevoerd door de wetenschappers) of "nee, tenzij" (o.a. Gerrit-Jan Spek en ikzelf).

De expertgroep bepleit de vorming van een Commissie Grote Grazers. Staatsbosbeheer dient een lijst met randvoorwaarden voor het toekomstig beheer (het voortzetten van het experiment) op te stellen en deze voor te leggen aan die nieuwe commissie.

Staatsbosbeheer geeft aan dat het doden van gezonde dieren, zonder dat daaraan "een nuttig doel" ten grondslag ligt, maatschappelijk en politiek niet haalbaar is.


Commentaar
Al jaren hebben wij namens de Vereniging gepleit voor een soort preventief getalsmatig ingrijpen om crashes of onverantwoorde conditie-achteruitgang te voorkomen. Zowel op grond van studies, die aangaven dat de populaties nog jaren konden groeien of zich op natuurlijke wijze zouden stabiliseren, is dat niet gebeurd. Ongetwijfeld spelen ook de opvattingen van het ministerie van LNV hierbij een rol.

Het is wel zo dat Staatsbosbeheer zich heeft voorbereid voor het geval op korte termijn een crash zou dreigen. Dat moment is echter zeer moeilijk te bepalen. Wij zijn ervan overtuigd dat ooit zal moeten worden ingegrepen, ook al blijkt de populatiegroei verder te kunnen doorgaan dan door ons verwacht.

Het probleem voor Staatsbosbeheer is overigens niet gering. Met de huidige aantallen wordt enigszins effectief ingrijpen een zeer grote operatie. En hoe haal je de dieren weg? De runderen hebben geen oormerken; het afschieten van paarden heeft een zeer emotionele lading, en wat te denken van verontrusting en stress?

Uit het oogpunt van het opdoen van ervaring en kennis is het volgen van de verdere populatie-aanwas, de onderlinge beinvloeding van de drie soorten grote grazers, het verloop van de bio-diversiteit etc. zeer boeiend.

Wij zullen als vereniging graag een rol spelen bij het zo verantwoord mogelijk inspelen op die ontwikkelingen.

Erik Taalman Kip


Herfst 2001

Kwartaalblad Het Edelhert