Op 6 december ontving het bestuur van onze vereniging een uitnodiging van Staatsbosbeheer met de volgende tekst: “Zoals U weet zijn wij als Staatsbosbeheer n.a.v. het ICMO2-advies bezig met het opstellen van een nieuw afschotprotocol voor het vervroegd reactief beheer van de grote grazers in de Oostvaardersplassen. Samen met diverse externe deskundigen wordt een conceptprotocol opgesteld. De Staatssecretaris van EL&I wil graag dat het nieuwe protocol per 15 december in werking treedt. Vandaar dat wij ook zo snel mogelijk willen proberen dit nieuwe protocol vast te stellen, maar daar willen we U als stakeholders ook graag bij betrekken. We willen deze week komen tot een nieuw protocol versie 1.0. Gedurende de komende wintermaanden willen we dit protocol evalueren en waar nodig bijstellen in een versie 1.1 of nog verder indien nodig. Wij willen hierover ook graag blijvend met u in gesprek zijn de komende maanden en blijvend open staan voor suggesties van u en anderen.”
Wij hebben de uitnodiging om mee te denken en te praten graag aanvaard. Op 10 december zijn de door Staatsbosbeheer uitgenodigde personen/instanties voor het eerst bij elkaar geweest. Zij vormen vanaf die datum de zgn. klankbordgroep. Aanwezig waren: N. de Snoo, voorzitter en districthoofd Flevoland Staatsbosbeheer, H. Luten, dierenarts Oostvaardersplassen, mevr. F. Kraaijeveld, Dierenbescherming, mevr. Y. Bierman, Stichting Welzijn Grote Grazers, J. van Herten, Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde, mevr. Bijl, PR afdeling Staatsbosbeheer en van onze vereniging J. Linthorst.
Ter ondersteuning waren van de beheeradviescommissie aanwezig: Prof. Dr. F Ohl, Animal Welfare Universiteit Utrecht, drs. Kaandorp, Safaripark Beekse Bergen en drs. L. Hoedemakers, secretaris van de Wetenschappelijke Advies Commissie OVP.
De klankbordgroep onderschrijft de ICMO2 hoofdconclusies:
• meer beschutting
• vervroegd reactief beheer
• betere voorlichting en contact.
Deze bijeenkomst had zeker ook ten doel om een eerste stap te zetten naar een betere voorlichting. Een goed contact met en openheid naar de klankbordgroep is daarbij een goed begin. Op wens van de aanwezigen zullen we regelmatig bij elkaar komen.
Uit een inventarisatierondje bleek, dat alle aanwezigen de ICMO2 conclusies onderschrijven. De Stichting Welzijn Grote Grazers blijft bij haar standpunt dat bijvoeren in winterse omstandigheden noodzakelijk is.
Wij hebben nogmaals ons verenigingsstandpunt weergegeven, dat wij vroeg reactief beheer steunen en volgen, dat we de behaalde resultaten blijven wegen en dat wat ons betreft, waar nodig, onmiddellijk wordt bijgestuurd. Dit hebben we in onze alternatieve beheervisie omschreven met ‘lerend beheren’. Wat Het Edelhert betreft heeft het protocol goed gewerkt en is het goed uitgevoerd als in mei 2011 geconstateerd kan worden dat veelvuldig en onnodig lijden van dieren tijdens de winter is geminimaliseerd.
Op 25 januari is door de klankbordgroep het definitieve protocol vervroegd reactief beheer besproken. De beheeradviescommissie heeft het goedgekeurd, waarna het is aangeboden aan staatssecretaris Bleker. De heer Bleker heeft het protocol overgenomen en het naar de leden van de Tweede Kamer gestuurd.
In het protocol staat over vroeg reactief beheer o.a. het volgende:
“ Vroeg reactief beheer heeft als primair doel om onnodig en langdurig lijden van de grote grazers maximaal te beperken. Onder ‘lijden’ wordt hierbij verstaan, dat dieren aan omstandigheden worden blootgesteld, die hun natuurlijk aanpassingsvermogen overschrijden. (Dat is bijvoorbeeld het geval als een dier aan een voedseltekort wordt blootgesteld, terwijl zijn vetreserve al is verbruikt.) Onder ‘onnodig, langdurig lijden’ wordt verstaan, als er niet ingegrepen wordt op het moment dat herkenbaar is, dat het aanpassingsvermogen van een dier wordt overschreden en ingrijpen wel mogelijk is.”
En verder: “ Dit protocol is gedurende het gehele jaar operationeel. Echter het meeste impact zal er in de winterperiode zijn, omdat het aanpassingsvermogen van de grote grazers tijdens deze periode onder grote druk staat. In de praktijk zal dit er toe leiden dat - waar afschot op basis van het vigerende protocol met name plaatsvond in de maanden maart en april - er een verschuiving naar eerder in het jaar zal gaan plaatsvinden. Beoogd wordt om een intensief toezicht op de conditie van de grote grazers het beheer vooral in de periode januari– februari te laten plaatsvinden. Effect hiervan is dat dieren die met een zekere waarschijnlijkheid de winter niet zullen overleven niet onnodig en langdurig in een slechte conditie zullen verkeren.”
Het is voor Staatsbosbeheer duidelijk wat er in de komende maanden moet worden gedaan. Met een uitgebreide omschrijving van zowel de dierconditie als de omgevingsconditie kunnen de uitvoerenden van Staatsbosbeheer "goed uit de voeten”. Veel aandacht is er voor de veiligheid van zowel de uitvoerende boswachters als de bezoekers van de OVP. Er is duidelijk beschreven hoe de registratie van de geschoten dieren dient te geschieden.
De volgende activiteiten worden in de OVP uitgevoerd, of zijn inmiddels uitgevoerd:
1. Het Oostvaardersbos (Fluitbos, 80 ha) en de Driehoek (80 ha.) worden voor de dieren opengesteld
2. Vanaf het Oostvaardersbos is een nieuwe weg aangelegd richting noordoosten, dit om beheer/ afvoer van geschoten dieren mogelijk te maken.
3. De windwallen zijn aangelegd en de mogelijkheid van begroeiing wordt overwogen
4. Er is 7 dagen in de week uitvoering van het vroeg reactief beheer mogelijk
5. Een forse personele uitbreiding is mogelijk gemaakt om dit alles uit te voeren
6. Er komt begin februari een folder uit voor de bezoekers met de uitleg over vroeg reactief beheer
7. De klankbordgroep komt t/m mei iedere maand in de OVP bij elkaar
8. Er wordt ",nagedacht” over de consequenties in geval van het niet openstellen van het Hollandse Hout
9. Er zijn nu (25 januari) ongeveer 80 dieren gedood
Tijdens onze avondexcursie op 25 januari hebben we veel dieren gezien, waarbij we hebben kunnen constateren dat verreweg het overgrote deel van de populatie in goede conditie was. We hebben gezien dat Staatsbosbeheer er klaar voor is om het, voor hen werkbare, protocol uit te voeren. De consequenties voor de conditie van de dieren van het (voorlopig?) niet openstellen van het Hollandse Hout en de Oostvaarderswissel zijn nu nog niet duidelijk. E.e.a. is uiteraard sterk afhankelijk van de weersomstandigheden.
De komende maanden zal blijken of het protocol zó uitgevoerd kan worden dat het voldoet aan de doelstelling: "Om het onnodig en langdurig lijden van de grote grazers maximaal te beperken”
De Klankbordgroep heeft volop de gelegenheid om per maand de resultaten van vervroegd reactief beheer te volgen. Wij zijn verheugd over het feit dat we daarin volop kunnen participeren en onze kennis en ervaring kunnen inbrengen. Zo kunnen we op een positieve manier bijdragen aan het welzijn van de dieren!
