Situatie en probleemstelling
Met enige regelmaat worden in ons land edelherten gesignaleerd buiten de officiële leefgebieden (Veluwe en Oostvaardersplassen). In principe geldt in deze gebieden een nulstandbeleid: aangetroffen edelherten kunnen helaas worden afgeschoten. Echter, het aantal waargenomen zwervende edelherten in nulstandgebied neemt toe, met name langs de oostgrens van ons land (Achterhoek, Twente (Worm, 2010)). Het vermoeden bestaat dat een aanzienlijk deel van deze dieren uit een of meerdere wilde populaties in Duitsland afkomstig is. Echter over hun werkelijke herkomst bestaat geen enkele zekerheid. Tegelijkertijd staat bij diverse provincies het nulstandbeleid ter discussie, en wordt mogelijk in de toekomst meer ruimte geboden aan immigratie en vestiging van edelherten buiten de huidige officiële leefgebieden. Voor beleidsvorming, nu en in de toekomst, is het relevant om te weten vanuit welke gebieden de meeste immigratie van nieuwe edelherten verwacht kan worden. Een onderzoek naar de herkomst van de huidige ‘zwervers’ zou hier een bijdrage aan kunnen leveren.
Onderzoeksdoelen
In opdracht van Vereniging Het Edelhert zal Alterra een genetische studie verrichten naar de verwantschap en herkomst van zwervende edelherten in Nederland.
Het primaire doel van deze studie is het toewijzen van waargenomen zwervers aan de meest waarschijnlijke bronpopulatie. Door dit onderzoek kunnen hoogstwaarschijnlijk de trekroutes worden vastgesteld waardoor mogelijke problemen met betrekking tot verkeersveiligheid, wildschade en veterinaire risico’s worden voorkomen c.q verkleind. Tevens zal de mate van variatie in de bronpopulaties, en de mate van verwantschap tussen populaties in beeld worden gebracht.
Aanpak
In de afgelopen jaren zijn reeds al enige monsters verzameld van waargenomen zwervers en van dieren uit potentiële bronpopulaties in Nederland en Duitsland. Voor deze monsters zal een genetisch profiel worden opgesteld op basis van beschikbare microsatelliet-merkers. Vervolgens zullen cluster- en verwantschapsanalyses worden ingezet om op basis van deze genetische profielen een antwoord te geven op de hierboven beschreven vragen.
Waarom nu?
Omdat de huidige leefgebieden, de Veluwe en Oostvaardersplassen van het edelhert nog geïsoleerd zijn is het nu het moment om deze metingen te verrichten. Barrières tussen de leefgebieden in binnen en buitenland worden steeds verder opgeheven.
De foto geeft de overdracht weer van een deel van de 50 monsters, genomen in de afgelopen maanden van verongelukte en geschoten edelherten in de Eifel (D). Deze monsters zijn door Revier Förster herr Michael Lueg verzamelt in de omgeving van Bittburg (D). In grote dank neemt de voorzitter van Vereniging Het Edelhert de monsters in ontvangst.
