Jaarverslag Vereniging het Edelhert 2016

Foto: Ton Heekelaar


    Inhoudsopgave

    1.    Voorwoord van de voorzitter

    1.    Bestuurssamenstelling

    1.    Algemeen

    1.    Actiepunten

    •    Wildzichtbaarheid
    •    Centraal opslaan bestuursgegevens
    •    Heidedag
    •    Tweede korte grofwildcursus
    •    Elektronische nullijst
    •    Uitzetten herten in nieuwe gebieden

    1.    Edelhertenfonds

    1.    Rasterploeg, Monitorgroep

    1.    Vertegenwoordiging van de VhE op Manifestaties

    1.    Tijdschrift

    1.    Excursies

    1.    Website

    1.     Nieuwsbrief, Facebook en Twitter

    1.     Media

    1.    Oostvaardersplassen

    1.    Uitzetten herten in nieuwe gebieden

    1.    Bronstwandeling bestuur met Erelid Prins Floris

    1.    Sponsoring

    1.    Agenda 2017

    1.    Voorwoord van de voorzitter

Het jaar 2016 was voor de Vereniging een succesvol jaar. Een slepende zaak werd toch met succes afgerond. Samen met BIJ12 en Alterra is inzicht verkregen in de DNA situatie van onze edelherten in Nederland maar ook in de grensstreken van Duitsland. Zo is het mogelijk om de oorsprong van zwervende edelherten die ergens in Nederland worden gevonden te bepalen. Het duurde lang voordat alles rond was maar het resultaat is er ook naar! Met goede presentaties hebben alle leden op de ALV kennis kunnen nemen van de mooie resultaten.
Na de twee Korte Grofwildcursussen bleek ook de interesse voor bevordering van de wildzichtbaarheid op de Veluwe groot. Niet alleen bij de TBO’s maar ook onder onze leden en vrijwilligers. Doordat het steeds drukker wordt op de Veluwe en door beheeractiviteiten wordt de zichtbaarheid er niet beter op. Ook het verdwijnen van vele plaatselijke kleine wildweiden en andere voedselbronnen heeft de VhE doen besluiten tot het laten vervaardigen van een Cursus Wildzichtbaarheid. Het is een supercursus geworden, een schot in de roos waarmee we de leefomstandigheden van onze herten kunnen verbeteren en veel nieuwe impulsen kunnen geven aan de wildzichtbaarheid.

Het steeds terugkerende halsstarrige fenomeen van het hands-off beheer baart ons grote zorgen. Na de Oostvaardersplassen en de Amsterdamse Waterleidingduinen is er een proef gedaan in het Deelerwoud. Maar ook hier bleek de praktijk aan te geven dat 'de natuur haar gang laten gaan' niet werkt. Je kunt nog eerder een houten paard leren poepen dan dat je in Nederland een natuurgebied kunt creëren waar alles in perfect evenwicht is zonder menselijk ingrijpen.

Veel inzet is er geweest van onze vrijwilligers! Of het nu gaat over rasteren, monitoring, het tijdschrift of excursies het werd toch maar even gedaan! Het is vreemd om te realiseren dat in gesprekken over het welzijn van herten er bijna altijd iemand tegen over je zit die een dikke boterham verdient met zaken die jij als vrijwilliger juist wilt veranderen. Grote steun ervaar je van de kleine dingen die langskomen zoals een persoon die zich als nieuw lid opgeeft omdat hij onze actie in het Oostvaardersplassendossier steunt of een Provincie die aangeeft erg blij te zijn met de monitorgegevens van een bepaald ecoduct! Ook een compliment van ‘n lezer van ons tijdschrift dat aangeeft dat de artikelen een hoog wetenschappelijk karakter hebben en echt de moeite waard zijn om te lezen. Het zijn de kleine dingen die onze vereniging groots doen presteren! Aan alle leden en vrijwilligers wil ik dat als motivatie meegeven en voor deze inzet hartelijk danken!

    1.    Bestuur
In de ALV van 2016 werden Hennie Degen en Bas Worm door het bestuur voorgedragen en werden bij acclamatie door de vergadering benoemd.

De samenstelling van het bestuur werd daarmee als volgt:
    •    Jozef Linthorst, voorzitter
    •    Bas Worm, vice-voorzitter
    •    Nick van Adrichem, secretaris
    •    Hennie Degen, lid
    •    Ruud van Halsema, lid, contactpersoon vrijwilligers
    •    Paul Buitenhuis waarnemend penningmeester en adviseur.
Verder waren in 2016 adviseurs van het bestuur:
    •    Rik Schoon  damherten
    •    Ger Verwoerd Eindredacteur Het Edelhert
    •    Jan Paulides website
    •    Janoh de Groot, PR
    •    Rob van Baarle Oostvaardersplassen
Tot ons grote leedwezen is Rob van Baarle ons op 18 november ontvallen.

    1.    Algemeen
    •    Het bestuur kwam 11 maal in vergadering bijeen op de kinderboerderij 'Laag  Buurloo' in Apeldoorn. Hierbij werd een veelheid van agendapunten besproken waarvan in dit jaarverslag de belangrijkste genoemd worden.
    •    
    •    Op 05-03-2015 vond de ALV plaats. Nadat in de ochtend de algemene ledenvergadering werd gehouden kwamen er in het middagprogramma drie sprekers aan bod.
    1.    Ir. Bas Worm, bestuurslid VhE, presentatie: Opkomst - bloei - en 'ondergang' van de wildweides en -akkers op de Veluwe.
    2.    Drs. Hugh Jansman, team Dierecologie Alterra – Wageningen Universiteit (WUR). Presentatie: Welke aspecten spelen een rol bij de zichtbaarheid van wild en welke rol kunnen wildweides daarin betekenen?
    3.    Christoph Beemelmans, Revierförster van de Üfter Mark.
Presentatie: Welke praktische maatregelen en randvoorwaarden geven toch een grote wildzichtbaarheid bij een beheerde populatie roodwild.


    •    Vrijwilligersdag
Op 11 juni werd de vrijwilligersBBQ gehouden op het landgoed Welna te Epe. Deze stond in het teken van de vrijwilligerscursus betreffende wildzichtbaarheid.
    •    Bas Worm gaf een voordracht over de intentie van de cursus die op dat moment nog moest worden samengesteld. Bij de vrijwilligers was veel enthousiasme te bespeuren. Hierna werd in onderlinge gezelligheid van de BBQ genoten.

    •    Ledendag
Op 05-11-2016 werd door het bestuur de ledendag georganiseerd in de Ossenstal in Epe. Hier werden twee lezingen gehouden over het DNA-onderzoek dat mede door de VhE is geïnitieerd.
Er werden door Hugh Jansman, wetenschappelijk medewerker van de Wageningen universiteit, en Joost de Jong, Promovendus aan de Wageningen Universiteit, twee lezingen gehouden over de verschillen in DNA van populaties die geen verbinding met elkaar hebben en hadden. De herkenbaarheid aan het DNA van herten uit de verschillende gebieden werd aan de hand van DNA-profielen toegelicht. Ook werd, aan de hand van het DNA-profiel, ingegaan op herkomst van de herten die buiten de Veluwe in het verkeer waren omgekomen.


4. Actiepunten

    •    Wildzichtbaarheid.
Eind 2015 is het idee geboren om de wildzichtbaarheid als speerpunt te kiezen voor de vereniging. Er is eind 2015 een subsidieaanvraag gedaan bij 'Groen en Doen'. Er werd een subsidie gegeven van € 3000,- voor het organiseren van een cursus voor vrijwilligers.
Deze cursus is samengesteld door Bas worm met medewerking van Rik Schoon en Johan Wensink. Hierbij zijn drie theorieavonden gegeven en zullen de cursisten in groepjes van drie door hen gekozen WOP’s evalueren en bestuderen en voorstellen doen voor verbetering en deze indien mogelijk ook uitvoeren. Er is reeds interesse van meerdere leden en vrijwilligers voor herhaling van de cursus en ook vanuit de verschillende TBO’s is interesse voor dit onderwerp en deze cursus.


    •    Centraal opslaan van bestuursgegevens
Tot nu toe was het zo dat er geen duidelijke lijn zit in de archivering van stukken mbt tot de vereniging. Archieven van voorzitter en secretaris zijn voor het grootste deel gescheiden en bij het afscheid van de voorgaande secretaris is geen archief overgedragen. Gezien het feit dat op dit moment eigenlijk alle stukken betreffende de vereniging via de mail worden verstuurd en ontvangen heeft het bestuur gemeend een centraal archief in de Cloud te zetten. Het is de bedoeling dat de voorzitter en de secretaris hierin documenten kunnen opbergen waardoor deze voor de toekomst geborgd zijn.

• Heidedag
Op 19-11-2016 kwamen bestuur en adviseurs bijeen. Op deze bijeenkomst werd over de strategie van de VhE van gedachten gewisseld, hoever gaan we digitaal en wat doen we met het 75-jarig bestaan?

    •    Tweede korte grofwildcursus
In 2015 heeft de VhE is samenwerking met 'Stichting Natuurvoorlichting Veluwe' een korte grofwildcursus georganiseerd, deze werd weer gegeven door Rob Schuitemaker. Na deze cursus bleek en meer behoefte te zijn. De VhE heeft besloten om deze cursus in 2016 nog een keer te organiseren. Er hebben zich 18 cursisten ingeschreven. In november zijn 2016 zijn de theorie-avonden gegeven. In februari 2017 zullen de excursies plaatsvinden.

    •    Elektronische Nullijst
Met ingang van dit jaar is er een elektronische nullijst in het leven geroepen. Dit is een lijst met mailadressen van personen en of instellingen die van belang zijn of kunnen zijn voor de vereniging. Het tijdschrift wordt digitaal naar deze adressen gestuurd uit PR- overweging. Het voordeel van deze elektronische nullijst is dat het geen kosten met zich meebrengt en zeer flexibel is.


5. Edelhertenfonds
Het Edelhertenfonds werd buiten VhE in 2015 opgericht. Dit is een fonds dat agrariërs wil helpen schade te voorkomen door met simpele middelen de verkeersveiligheid te verbeteren en schade aan landbouwgewassen te voorkomen. Het is zeker niet de bedoeling een algemeen schadefonds te worden.
Er is een activiteit geweest. Dit betrof het uitrasteren van een schadegevoelig perceel. Dit is met gesloten beurzen gedaan: Gelders Landschap stelde de materialen beschikbaar, de boer plaatste de palen, de rasterploeg van de VhE heeft  de draden geplaatst. Mogelijk volgt er nog een tweede perceel.
    •    Het Edelhertenfonds hoopt zijn middelen te krijgen uit giften, subsidie van de gemeenten waarbinnen het edelhert schade aanricht, Europese subsidie en BIJ12. Er kan ook gedoneerd worden via de website. Echte fondsenwerving is nog niet gestart.
    •    Het Edelhertenfonds is nog in de opstartfase, nu nog vooral op de Noord-Veluwe maar met de bedoeling Veluwebreed te gaan opereren ook door middel van wildweidenbeheer.

Het fonds is geheel onafhankelijk van onze vereniging. Om zich op de hoogte te stellen van de activiteiten van het fonds heeft het bestuur van de VhE een bijeenkomst belegd met het bestuur van het Edelhertenfonds en is informatie uitgewisseld. De VhE heeft zich sympathiek getoond met het idee. De VhE heeft verder geen enkele actieve rol in het fonds.

6. Rasterploeg en monitorgroep
    •    Overzicht van de activiteiten van de rasterploeg en de monitoringgroep in 2016.
Binnen onze vereniging zijn circa 80 leden regelmatig als vrijwilliger actief voor het grofwild in het algemeen en het edel- en damhert in het bijzonder. Een onderdeel hierbij vormt de rasterploeg. Daarnaast worden er door deels dezelfde vrijwilligers en deels andere vrijwilligers ook diverse monitoringsprojecten uitgevoerd.
De organisatie en begeleiding van de deze vrijwilligers werd ook dit jaar verzorgd door Henk Ruiterkamp en Piet Bloemerts.
Met het oog op de toekomst hebben we eind 2016 voor de rasteractiviteiten en de monitoringsprojecten een samenwerkingsovereenkomst gesloten met SBB waarin de verantwoordelijkheden en de (financiële) afspraken voor beide zijden zijn vastgelegd, zodat we in de toekomst optimaal kunnen samenwerken.
In 2016 zijn nadere contacten gelegd met vertegenwoordigers van het Kroondomein het Loo inzake de inzetbaarheid van onze vrijwilligers. De rasterploeg gaat in 2017 voor het eerst sinds vele jaren weer aan de slag in het Kroondomein het Loo. En er liggen mogelijkheden voor monitoringsprojecten.

In onderstaande worden de in 2016 door de vrijwilligers uitgevoerde activiteiten nader toegelicht, waarbij eerst ingegaan wordt op de rasterploeg en daarna op het monitoren.
Door al deze activiteiten zetten deze vrijwilligers onze vereniging nog meer op de kaart binnen de groene wereld. Daarom is een bedankje aan al deze leden, die in hun vrije tijd meehelpen aan biotoopverbetering, vergroting leefgebied, inventarisatie en monitoring, in dit jaarverslag op zijn plaats.    


    •    Rasterploeg
Ook dit jaar werd op de 3de zaterdagen van de maanden de handen uit de mouwen gestoken door onze vrijwilligers. Met een totaal van circa 40 rasteraars en een gemiddelde opkomst van 25 personen is het mogelijk om op een dag heel wat werk te verzetten. Er werden rasters beveiligd en rasters gesloopt. Ook werden tijdelijke rasters geplaatst rond percelen met jonge boompjes. Tevens werden boomkorven verwijderd en het op de bodem liggend vuil van de oude vuilstort Groenendaal verzameld en afgevoerd. Dat werd een flinke aanhanger vol gevaarlijk plastic en ijzerwaar!
In januari hielden we even een winterslaap, maar in de resterende maanden zetten we ons in voor o.a. Natuurmonumenten (Groenendaal), Landgoed Hoog Deelen van de fam. Peletier, Landgoed Elspeterbos van de fam. Van Beuningen, Landgoed Tongeren, de gemeente Epe en voor het Gelders Landschap (Bruggelen en Loenermark). In totaal betreft het 11 werkdagen.
Voor het eerst in jaren heeft de rasterploeg dit jaar slechts 1 klus uitgevoerd voor Staatsbosbeheer.  De monitoringsprojecten voor SBB draaide echter het hele jaar op volle toeren. 
Voor het komende jaar is de 'orderportefeuille' al weer goed gevuld. Op het programma voor 2017 staan o.a. Kroondomein Het Loo, Landgoed Elspeterbos, Landgoed Hoog Deelen, Gemeente Epe en het Gelders Landschap. Lopende het jaar komen er nog diverse klussen bij, is onze ervaring.
Na een jaar geen stagiaires gehad te hebben van de z.g. MAS, komen er in 2017 weer 2 Apeldoornse scholieren meehelpen. Ook hebben zich al 2 nieuwe rasteraars gemeld die we in februari verwelkomen.
Door onze inzet is de Veluwse natuur weer een beetje veiliger geworden voor het wild. Er zijn veel oude rasters opgeruimd door ons, maar helaas verrezen er ook weer nieuwe rasters in die natuur. Voor ons is het een uitdaging om te zorgen dat er in elk geval geen wild sneuvelt door deze vaak ongewenste en onbeveiligde wildkeringen,want daar doen we het voor!

    •    Monitoring
In 2016 is binnen het beheersgebied van Staatsbosbeheer door een team van 12 vrijwilligers gestart met de 4e jaarlijkse inspectie van het wildkerende raster langs drukke auto(snel)wegen op de Midden-Veluwe. Binnen het na te lopen traject van circa 35 km wordt momenteel het ecoduct Maanschoten gerealiseerd. Dit heeft enige vertraging opgeleverd in deze inspectieronde, doch begin 2017 zal de 4de inspectie afgerond worden. Op de al nagelopen delen zijn weer diverse dikke takken en omgevallen bomen verwijderd en is waar nodig het raster weer wilddicht gemaakt.
Mede om de wildzichtbaarheid te verbeteren is enige jaren geleden door Staatsbosbeheer rond Hoog Buurlo een jachtvrije zone gecreëerd. Voor dit project wordt door het fietsen van een vaste route nagegaan of het jachtvrij maken van het gebied om Hoog Buurlo de wildzichtbaarheid verbetert. Vrijwilligers van ons zijn in 2014 betrokken geraakt bij dit al lopende project. Tot 2016 kende de bezetting van deze ploeg nog al wat personeelswisselingen, waardoor de continuïteit onder druk kwam te staan. Doch vanaf begin 2016 is er onder leiding van Ronald Wessels en Katinka van Altena een enthousiaste ploeg, die nu geheel door vrijwilligers van onze vereniging wordt bemand, aan de slag met dit project. Dit gaat begin 2017 resulteren in een eerste jaarverslag van dit project.  
De uitwerking van camerabeelden ter plaatse van het ecoduct Woeste Hoeve is ook dit jaar door een groep van 7 vrijwilligers  uitgevoerd. Helaas, maar wel volgens afspraak, is deze fase van het project per 1 januari 2017 gestopt. Nu moeten de registraties van de laatste maanden nog in de database gezet worden en dan kan de volgende fase starten; de analyse van de waargenomen passages tussen aug 2014 en jan 2017. Voor de aanpak van deze analyse worden nadere afspraken gemaakt met Staatsbosbeheer. Tevens wordt geprobeerd om afstemming met Natuurmonumenten te krijgen opdat (een deel van) de resultaten van de monitoringsprojecten Terlet en Woeste Hoeve vergeleken kunnen worden.
Daar het ecoduct niet alleen voor de passage van de A50 wordt gebruikt, maar ook een onderdeel vormt van het leefgebied waar het wild ook langere tijd verblijft, zijn er ook dit jaar weer mooie beelden vastgelegd. Zo was er medio december nog een half uur durende strijd tussen 2 kapitale herten te zien. Een onderdeel van de nu op te starten fase van het project vormt het maken van films met een compilatie van de mooiste beelden.
Met Provincie en Staatsbosbeheer worden gesprekken gevoerd voor inzet van onze vrijwilligers bij nieuwe monitoringsprojecten.


7. Vertegenwoordiging van de VhE op Manifestaties
Wilma Vree en Ronald Risseeuw hebben de VhE weer gepromoot op een groot aantal manifestaties in 2016.
Het evenement Einde Jacht gehouden op 13-03-2016 te Schaarsbergen was voor ons het begin van een nieuw seizoen. Dit jaar gekenmerkt door een aantal meerdaagse evenementen zoals de pure Pinksterfair op kasteel Cannenburgh en het altijd zeer gezellige houthakkersfeest te Lage Vuursche.
Het hoogtepunt waren de Groene Dagen op Kasteel Middachten waar onze vereniging gedurende drie dagen aanwezig was met een zeer grote promo/informatiestand, fraai ingericht met een aantal geweien en prachtige foto’s van Eline de Jong en Bertus Kelderman. Ook mochten wij hier de opzet van de cursus 'verbetering wildzichtbaarheid' in combinatie met het in ere herstellen van de kleine wildweides presenteren, in feite het thema van de stand.
Het afgelopen jaar hebben wij weer veel mensen kennis laten maken met onze vereniging en haar doelstellingen en activiteiten via onze promo/informatiestand en zijn er weer vele gesprekken gevoerd over grofwildbeheer in het algemeen en roodwild in het bijzonder.
Ook dit jaar mochten wij, zij het een bescheiden aantal, nieuwe leden inschrijven maar dit blijft toch een punt van aandacht hoe meer mensen te bewegen om lid te worden van Vereniging het Edelhert.
De nieuwe opzet van de stand met als hoofddoel het promoten van de vereniging en het geven van voorlichting en informatie aan het publiek werkt goed en ook ons streven om in ieder geval kostenneutraal te opereren door de verkoop van een zeer bescheiden assortiment artikelen werkt naar behoren.
Intussen is het alweer 2017 en kijken wij weer uit naar het volgende seizoen.


8. Tijdschrift.
Het tijdschrift werd ook in 2016 weer vier maal uitgegeven. Het bestuur is van mening dat ons tijdschrift een hoge kwaliteit heeft en bedankt redactie en schrijvers hartelijk. Omdat er nogal wat concurrentie is van andere bladen die een vergoeding geven voor artikelen heeft het bestuur besloten de redactie een vergoeding te geven van € 500,- per uitgave, te gebruiken voor speciale artikelen en andere noodzakelijke kosten.  

9. Excursies
Buiten de jaarlijkse winterwandeling zijn er onder leiding van Rob Appel in 2016 negen excursies georganiseerd. Dank gaat uit naar de drie vaste gidsen waar we het jaar mee begonnen: Henk Ruiterkamp, Piet Bloemerts en Rein Jaarsma. Heel blij zijn we met de uitbreiding eind 2016 van het gidsengilde met Dick den Hertog die begin november zijn eerst excursie (samen met Piet Bloemerts) heeft gegidst.
Qua belangstelling waren de excursies naar Hünxe (eind mei) en de bronstexcursie op het landgoed Hoog Deelen (eind september) echte uitschieters. Het zijn vooral de particuliere terreinen waar veel belangstelling voor is. Speciale dank gaat uit naar de externe gidsen: Christoph Beemelmans (Hünxe) en Henry Kats (bronstexcursie Kroondomein).
Het aantal deelnemers van de drie bronstexcursies die eind september/begin oktober zijn gehouden was zodanig groot dat introducés op twee van de drie excursies helaas niet mee konden. Er was weliswaar begrip dat bij overschrijding van het maximaal aantal deelnemers leden voorrang hebben op introducés, maar bij een aantal inschrijvers was echter niet bekend dat het lidmaatschap van de VhE op persoonlijke basis wordt afgesloten. De partner werd dan ook niet als introducé opgegeven. Er bestaat niet zoiets als een familielidmaatschap. Partner en/of kinderen kunnen zich apart als lid aanmelden.
Geconcludeerd kan worden dat particuliere terreinen en bronstexcursies duidelijk in trek zijn en we zullen proberen dit jaarlijks te laten terugkeren.
Dan zijn we nog steeds naarstig op zoek naar leden die één of meer wandelingen/excursies willen organiseren, zodat we het aanbod van excursies voor de leden kunnen uitbreiden. Belangstellenden kunnen zich opgeven bij excursies@hetedelhert.nl

10. Website
Iets minder activiteiten op de website www.hetedelhert.nl. Nieuwe media zoals Facebook en Twitter nemen een aantal activiteiten en publicaties over. De redactie is in handen van Janoh de Groot en Jan Paulides. Aanleveren van foto’s en beschrijvingen van belevenissen door de leden zijn van harte welkom, website@hetedelhert.nl

11. Nieuwsbrief, Facebook en Twitter
Dit jaar hebben we twee nieuwsbrieven uitgegeven. De moderne manier van communiceren zoals via Facebook en Twitter nemen steeds meer de taken over van de nieuwsbrief en ook van de website van de Vereniging over. Voordeel van deze ontwikkeling is dat er interactie mogelijk is tussen de Vereniging en de gebruikers. De redactie was in handen van Ruud van Halsema, Janoh de Groot en Jan Paulides.

12. Media
Diverse actualiteitenprogramma’s en diverse dagbladen hebben onze woordvoerders Jozef Linthorst en Jan Paulides om inzicht gevraagd over bepaalde situatie meestal betreffende de hoge populatiestand van de dam- en of edelherten in Nederland en dat heeft geresulteerd in een aantal artikelen en/of reportages. Het meest recente waren reportages over de OVP, de Amsterdamse Waterleidingduinen en Deelerwoud. Ook hebben we zelf meermalen de pers opgezocht middels persberichten en of open brieven.


13. Oostvaardersplassen
Kort overzicht gebeurtenissen Oostvaardersplassen (OVP).

Hierbij in grote lijnen de gebeurtenissen van het Oostvaardersplassengebied, een lang traject waar VhE in al die jaren veel energie in heeft gestoken.

Na de drooglegging
In 1986 werden de Oostvaardersplassen ingepolderd, in 1983-1984 werden er heckrunderen en konikpaarden uitgezet, gevolgd door 50 edelherten in 1992.

Hands-off-beleid
In 1996 gaat het beheer van de OVP van de Rijksdienst IJsselmeerpolders over naar SBB. Na enige tijd wordt besloten om een hands-off beheer toe te passen binnen de OVP. Dus geen menselijk ingrijpen binnen de OVP van Flora en Fauna, dus ook geen beheer van grote grazers.

Reactief beheer
In 2006 werd ICMO geformeerd nadat geconstateerd werd door de buitenwacht dat er 700 grote grazers waren verhongerd. Er moest eerder ingegrepen worden zodat onnodig leiden van de grote grazers werd voorkomen. Dus nog steeds geen beheer maar de negatieve gevolgen van deze keuze moesten worden opgelost door het z.g. reactieve beheer (afschot net voor de dood)

Vroeg reactief beheer
In 2010 werd door ICMO2 wederom geconstateerd dat er nog te veel dieren verhongerden.
Gebiedsuitbreiding en vroeg-reactief beheer werden geadviseerd. Keuze bleef op geen beheer maar de voorgestelde maatregelen van o.a. gebiedsuitbreiding moesten zorgen voor meer voedsel en dekking. De negatieve gevolgen van het hands-off beleid moesten eerder en beter opvangen worden door het z.g. vroeg-reactief beheer (afschot dieren bij het niet kunnen behalen van de lente). VhE biedt aan de voorzitter van ICMO2 ‘het alternatief beheerplan OVP’ aan en neemt plaats in het Stakeholdersoverleg
Eind-rapportage Beheeradviescommissie (BAC).
Eind 2014 Geeft de Beheeradviecommissie een eindevaluatie over vier jaar beheer in de OVP. De landelijke politiek is tevreden over het beheer binnen de OVP, behalve een aantal relevante stakeholders die het hongerbeleid blijven afkeuren. Het stakeholdersoverleg wordt door SBB opgeheven.

Overdracht naar Provincie
In 2016 wordt uitvoering gegeven in de Tweede Kamer aan een motie van de VVD en CDA om het beheer en dierenwelzijn binnen de OVP over te dragen aan de Provincie Flevoland. VhE en vele andere partijen zetten zich ten volle in om de politiek van Flevoland en de pers, gevraagd of ongevraagd te informeren over de situatie van de grote grazers in de OVP.
De voorgestelde forse gebiedsuitbreiding uit 2010 heeft nooit plaatsgevonden en er gaan, per winter meer dan 1500 grote grazers, het merendeel edelherten dood door honger, al of niet geschoten.

In 2017 wordt een voorstel van SGP en VVD door de Provinciale Staten Flevoland aangenomen waarin een verandering van beleid wordt voorgesteld, geen hands-off beleid met vroeg-reactiefbeheer maar een beheervorm toe te passen die gebaseerd is op het ecologisch draagkracht model (voldoende voedsel voor het aantal aanwezige grote herbivoren, ook in de winter).

Inhoud voorstel:
De Provinciale Staten van Flevoland gaan akkoord met het volgende voorstel, (verkorte weergave):
    1.    De hoofddoelstelling voor de OVP is een vogelreservaat, grote grazers is geen doel op zich.
    2.    Het beheer ondersteunt de Natura 2000 doelstelling en moet passen in het Nationale Park idee.
    3.    De fauna moet in evenwicht zijn met het ecologisch draagkrachtmodel.
    4.    Openstelling van het hele gebied voor twaalf maanden in het jaar voor wandelaars en fietsers.
    5.    Heroriëntatie op de werkelijke grootte van het grazig deel, ICMO2 is geen uitgangspunt meer.
    6.    Provinciale Staten stelt een begeleidingscommissie in welke moet rapporteren in juni 2017.
    7.    Bij het beheer wordt rekening gehouden met de uitbreiding van Luchthaven Lelystad.

Oppositie
PvdA, PvdD en GroenLinks hebben een eigen hoorzitting gehouden omdat zij zich niet konden vinden in voorgaand voorstel.


Vervolg
De samenstelling van de te benoemen commissie wordt nu een eerste belangrijke stap. Ook welke opdracht en welk mandaat de leden van PS meekrijgen is cruciaal.

Conclusie
Na jarenlange inzet van VhE en vele andere partijen is de eerste stap voor een ander dan hands-off beheer gezet. Vele uren, gesprekken, telefoontjes, memo’s, kilometers en bijeenkomsten hebben vrijwilligers van VhE gestoken in het veranderen van de leefomstandigheden voor onze, meer dan 3000 edelherten in de OVP. Daarom ondersteunen wij ook het ingediende initiatiefvoorstel van harte. Altijd konden we een beroep doen op vele personen met specifieke kennis over herten, gebieden en juridische zaken, een hartelijke dank daarvoor. Samen zijn we opgetrokken tegen het huidige beleid met Yvonne Bierman (SWGG), Nico Dijkshoorn (oud beheerder OVP), Frits van Beusekom (ecoloog en oud-directeur SBB), Linda van Leeuwen (persoonlijke titel), Tjeerd Jorna (dierenarts en woordvoerder KNMvD), Joost Oosterbaan en Janoh de Groot (VhE). Met gewoon een geweldig eerste resultaat!

Beeldmateriaal
Er zijn in de laatste jaren duizenden foto’s gemaakt van en in het OVP gebied. Deze foto’s gaven vaak ellendige situaties weer, (bijna) dode dieren, geschilde bomen en kale vlaktes. Naar mijn idee zijn hierbij de twee meest rationeel sprekende foto’s afgedrukt.
Onderstaande foto’s geven aan hoe het Oostvaardersplassengebied in elf jaar door de inzet van de grote grazers is veranderd. Sommigen noemen dit een afgekloven gebied anderen geven aan dat dit nu juist de opzet is van het hands-off beleid. Wat het ook is, het gaat ten koste van het welzijn van de grote grazers. Nu na tien jaar is er eindelijk een eerste stap gezet voor betere leefomstandigheden voor onze edelherten en de andere grote grazers. Wij hebben alle vertrouwen dat de politiek van Flevoland deze verandering omzet in een goed dierenwelzijnsbeleid binnen een mooi nationaal Park Het Nieuwe Land.


Februari 2005 vanaf de Praambult


Januari 2017 vanaf de Praambult, 4555 grote grazers waaronder 3400 edelherten.
Foto’s Jan Paulides

Misverstand
Dat dit door al die jaren een complex dossier is geworden zal iedereen duidelijk zijn. Voor de politiek een bijzonder zware, gecompliceerde klus met veel ruis, aannames, stapels rapporten, halve waarheden en onwillige partijen. Dat de SGP en VVD van Flevoland hun nek hebben uitgestoken moge duidelijk zijn, onze complimenten voor dit initiatief!
Een voorbeeld van onjuiste informatie op dit niveau wil ik hierbij gaarne weergeven:

Uit een notitie van GS aan de leden van de Provinciale Staten van Flevoland op 17 januari 2017:
Citaat: le - Het initiatiefvoorstel stelt dat de voorgestelde forse gebiedsuitbreiding in ICM02 niet is uitgevoerd. De voorstellen uit ICM02 om verbinding te leggen met de omliggende gebieden namelijk Kotterbos, Oostvaardersveld en Hollands Hout zijn wel gerealiseerd, waardoor het leefgebied voor de grote grazers is vergroot.

In het beheerplan Oostvaardersveld (OVV) van september 2015 staat duidelijk omschreven dat het OVV alleen voor een beperkt aantal herten uit de OVP is opengesteld (met terugdrijfoptie bij te grote schade). Omdat het OVV de poort vormt naar Hollandse Hout (zuid) geldt hiervoor hetzelfde begrazingsregime.
Waarom lopen er dan nu nog geen herten in het OVV?  
De spooronderdoorgang, de enige verbinding tussen het OVP gebied en het OVV is ongeschikt en wordt door de herten tot 1 januari 2017 niet gebruikt.
--Waarom lopen er dan wel paarden in het OVV?  
Deze kudde konikpaarden was al aanwezig voor de aanleg van het OVV en valt onder de noemer ‘gehouden dieren'. Deze paarden worden door SBB op ‘aantal beheerd’ mogelijk door overplaatsing naar andere gebieden.

Conclusie:
Het Hollandse Hout en het Oostvaardersveld verruimen niet het voedselaanbod en schuilgelegenheid voor de grote grazers uit de OVP. De informatie van GS Flevoland aan de Provinciale Staten van Flevoland is dus niet juist en bevestigt nogmaals het niet uitvoeren van ICMO2.


14. Uitzetten herten elders in Nederland
Zoals bekent zijn er in Nederland een aantal plaatsen waar men roodwild wil (her)introduceren, te weten.
    •    Brabants Landschap is voornemens herten te introduceren in 'het Groene Woud' een natuurgebied tussen Eindhoven Tilburg en Den Bosch.
    •    Rijk van Nijmegen, als uitloper van het Reichswald
    •    Drents-Friese Wold
    •    Weerterbos
Het bestuur volgt de acties op de voet en geeft gevraagd en ongevraagd advies.

15. Bronstwandeling bestuur met Erelid Zijne Hoogheid Prins Floris van Oranje Nassau - van Vollenhoven.
Op 1 oktober werd een bronstwandeling gehouden met ons erelid Zijne Hoogheid Prins Floris van Oranje Nassau - van Vollenhoven en een deel van het bestuur. Dit gezelschap werd verwelkomd op het Deelerwoud door mevr Viathou Peletier. De bronstwandeling werd begeleid door Ton Heekelaar. Er werd veel wild gezien en ons erelid
heeft genoten.

16. Sponsoring
Wij danken onze adverteerders Swarovski, Geweermakerij Elspeet, Nature Galerie, Slagerij ter Weele die naast een commerciële reden om in ons tijdschrift te adverteren ons ook een warm hart toedragen. Wij beschouwen hen dan ook als gewaardeerde sponsors. Helaas stopt Nature Galerie met adverteren door gewijzigde uitgangspunten van hun activiteiten. Wij stellen het zeer op prijs indien ook andere bedrijven bepaalde activiteiten van Vereniging het Edelhert willen sponsoren. In 2017 willen we hier wederom meer aandacht aan gaan geven. Indien u interesse heeft, graag bericht aan: penningmeester@hetedelhert.nl

Agenda 2017

Januari
12 januari: Bestuursvergadering
21 januari: Rasteren

Februari
  1 februari: Sluiting copy tijdschrift
  4 februari: Winterwandeling Olinda Hofte
15 ferbuari: Bestuursvergadering
11 februari: Vrijwilligersdag
18 februari: Rasteren

Maart
  4 maart ALV
15 maart: Bestuursvergadering
18 maart: Rasteren
24-25 maart: Faunadag Middachten

April
12 april: Bestuursvergadering
15 april: Rasteren

Mei
  1 mei: Sluiting copy tijdschrift
10 mei: Bestuursvergadering
20 mei: Rasteren

Juni
14 juni: Bestuursvergadering
17 juni: Rasteren
10 juni: BBQ vrijwilligers

Juli
12 juli: Bestuursvergadering
15 juli: Rasteren

Augustus
  1 augustus: Sluiting copy tijdschrift
  9 augustus: Bestuursvergadering
19 augustus: Rasteren

September
13 september: Bestuursvergadering
16 september: Rasteren


Oktober
11 oktober: Bestuursvergadering
21 oktober: Rasteren

November
  1 november: Sluiting copy tijdschrift
  4 november: Ledendag
  8 november: Bestuursvergadering
18 november: Rasteren

December
13 december: Bestuursvergadering
16 december: Rasteren

2018

Januari
10 januari: Bestuursvergadering
20 januari: Rasteren

Februari
10 februari: Vrijwilligersbijeenkomst
14 februari: Bestuursvergadering
17 februari: Rasteren

Maart
  3 maart: ALV

Einde jaarverslag.