Het toeval werkt soms mee

Bas Worm hield onlangs een lezing in de Bibliotheek van Zeist over de komst van edelherten op de Utrechtse Heuvelrug. Een interessante en boeiende presentatie waarbij ingezoomd werd op de trek van edelherten van de Veluwe, via Landgoed Appel naar de Utrechtse Heuvelrug. Ook werd er aandacht besteed aan het ontbreken van het ecoduct Terschuur. Staatssecretaris Bleker had dit ecoduct in 2010 van zijn budget ontnomen maar liet het wel in het ontsnipperingsplan staan als GE-08. Een van de aanwezigen maakte de opmerking dat er nog inspraakmogelijkheid was door de aanpassing van knooppunt Hoevelaken en een deel van de A1 tot Hoevelaken.

Dit was voor ons een totale verrassing dus… alle verloven werden ingetrokken, daar moest gehandeld worden, er waren nog vijf dagen de tijd om een eigen zienswijze in te dienen en alle belanghebbenden wakker te schudden om dit ook te doen!

In het weekend was er druk overleg tussen vicevoorzitter, secretaris en voorzitter wat op zondagavond resulteerde in een klinkende eigen zienswijze naar Rijkswaterstaat en een brandmail naar 34 TBO’s, Provincies, gemeenten, pers en andere belanghebbenden om in actie te komen als men graag edelherten op de Utrechtse Heuvelrug wil zien.

Het is toch van de zotte dat alleen een niet uitgevoerd ecoduct voorkomt in de lijst en dat de twee grootste natuurgebieden van Nederland niet met elkaar verbonden zijn!

Amersfoort 09-11-2018

Onderwerp: Inspraakreactie Vereniging het Edelhert op het Ontwerptracébesluit en ontwerpsaneringsbesluit A28/A1 Knooppunt Hoevelaken, i.c. een Ecoduct bij Terschuur.

Geachte Minister van Infrastructuur en Waterstaat, mevrouw Cora van Nieuwenhuizen,

Wij doen een dringend appèl op U en Uw ministerie Infrastructuur en Waterstaat. En we doen dit appèl door gebruik te maken van de mogelijkheid om in te spreken op de voorgenomen aanpassing van de A1. Wij vragen Uw aandacht voor een dringende zaak die direct met dit tracé gemoeid is.

“Vereniging het Edelhert” (opgericht in 1946) vernam afgelopen donderdag 8 november tijdens een lezing over de mogelijke komst van edelherten in de provincie Utrecht over het tracébesluit kruispunt Hoevelaken en reconstructie van de A 1 tot de afslag Barneveld. Daarbij werd gemeld dat deze ter inspraak voorligt tot 14 november a.s.

Namens de 1500 leden en het bestuur van onze Vereniging wil ik een dringend beroep op U en Uw ministerie doen om in dit tracébesluit ook een ecoduct bij Terschuur op te nemen en middelen vrij te maken om ook daadwerkelijk over te kunnen gaan tot realisatie van het ecoduct over de snelweg A1 bij Terschuur.

Dit dringende verzoek wil ik gaarne hierbij toelichten.

In het wild levende zoogdieren zijn afhankelijk van de ruimte die de mens hen geeft. Dit geldt vooral voor edelherten, maar ook voor talloze andere dieren en planten. De ruimte vergroten waardoor de populatie kan toenemen is noodzakelijk om soorten te laten verspreiden en genetisch gezond te houden. Doordat er in de afgelopen tientallen jaren in ons dichtbevolkte en geïndustrialiseerde land veel harde barrières zoals snelwegen, bebouwing en grote waterwegen zijn bijgekomen, is het voor al deze dieren en planten zeer moeilijk om te migreren over grotere afstanden. Dat is de reden waarom in het Natuurbeleidsplan van 1995 de Ecologische Hoofdstructuur is bedacht: een netwerk van kerngebieden en daartussen ecologische verbindingszones. Later zijn daar via de Nota Ruimte zelfs een aantal Robuuste Verbindingszones (RVZ’s) aan toegevoegd, die echter in 2010 door de toenmalige staatssecretaris Bleeker weer geschrapt zijn.

In het kader van de ontsnippering is in Nederland onder andere een groot aantal ecoducten aangelegd. Zo zijn de tot dan toe van elkaar gescheiden gebieden op bijvoorbeeld de Veluwe weer met elkaar verbonden door de ecoducten over de A50 en de A1. Deze ecoducten zijn gerealiseerd via het Meerjarenplan Ontsnippering (MJPO). In dat MJPO was/is ook een ecoduct bij Terschuur over de A1 opgenomen (code GE-08: Hoevelaken – Terschuur (RV)), met als doel de Utrechtse Heuvelrug via de Gelderse Vallei te verbinden met de Veluwe en omgekeerd. Zo zouden dieren, zoals het Edelhert, vanaf de Veluwe naar de provincie Utrecht kunnen migreren waar ze sinds de vaststelling van de Beleidsnota Edelhert, Damhert en Wild Zwijn door Provinciale Staten van Utrecht op 30 januari 2012 ook welkom zijn, mist ze op eigen kracht de provincie weten te bereiken. En dat kan dus alleen als er een ecoduct bij Terschuur gerealiseerd gaat worden. In het MJPO is dit ecoduct ‘on hold’ gezet, door het beleid van de reeds genoemde Staatssecretaris Bleeker in 2010.

In het MJPO staat over dit ecoduct onder andere:

• dat het een knelpunt in de voormalige Robuuste Verbindingen betreft en dat daarvoor de financiering is weggevallen door een besluit van de Staatssecretaris in oktober 2010 en dat ‘vooralsnog’ geen nieuwe financiering vastgelegd is;
• dat de doelsoorten niet alleen het edelhert, maar ook de das, kamsalamander, boommarter, levendbarende hagedis, dwergmuis, ringslang en diverse vlinder- en vleermuissoorten zijn;

Op dit moment is er, voor zover wij kunnen bekijken, nog gelegenheid om het ecoduct werkelijk te realiseren, en zo de enige mogelijkheid voor een echt werkende ecologische verbinding tussen Utrecht(se Heuvelrug) en Gelderland (Veluwe) te verzilveren. Dit tracébesluit zou in onze ogen niet zonder dit ecoduct genomen kunnen worden. We zien namelijk ook dat de ruimtelijke ontwikkelingen ter plaatse van het gewenste ecoduct zo snel gaan dat over enkele jaren dit ecoduct hier gewoonweg niet meer realiseerbaar is. Op dit moment is de bestemming nog “natuur en agrarisch gebied”. Mocht er agrarische bebouwing in het gebied worden gerealiseerd in de omgeving waar het ecoduct is gepland zal dit ten koste gaan van de mogelijkheid om het ecoduct te realiseren.

Nu het knooppunt Hoevelaken en het tracé van de A1 tot de afslag Barneveld op de schop gaan is dit de laatste kans om het ecoduct Terschuur te realiseren. Het bestuur van Vereniging het Edelhert wil met nadruk en urgentie pleiten om in deze hele reconstructie het ecoduct Terschuur mee te nemen en ook te realiseren.

Nota: Ook de zoogdiervereniging is voorstander van een ecoduct op deze locatie vanwege o.a. de doelsoort ‘boommarter’ (zoals beschreven in bijgevoegd artikel).

Wij hopen dat u – na het lezen van deze reactie – overtuigd bent geraakt om het juiste aanvullende besluit te nemen, zodat een werkende ecologische verbinding Veluwe – Utrecht toch nog gerealiseerd kan worden.

Hoogachtend,

N.P.H. van Adrichem, secretaris Jozef Linthorst, voorzitter

Bijlagen:

- artikel reformatorisch Dagblad

- artikel Het Edelhert.

Lezing door Bas Worm

 

Lid worden voor € 20,- tot 1-1-2020

Video AWD damhertenbronst

Bronstexcursie AWD

Vogelenzang - Verzamelen bij Panneland. Jan Piet boswachter en Huub oud-boswachter van de AWD en Olinda van VhE verwelkomen de 15 deelnemers aan deze bronstexcursie. De zonovergoten dag met felblauwe lucht en de verzekering dat we damherten gaan zien, veel damherten, knørrend, miepend en vechtend. We zijn benieuwd en wij zelf staan te trappelen. De groep wordt in tweeën verdeeld en gaan op pad. We staan aan de rand van een grote bronstplek met tientallen knørrende damherten, damspitsers, hindes, en miepende kalfjes.  Af en toe is de bronstgeur van de mannelijke herten te ruiken. We genieten volop van het schouwspel van bronstkuilen graven, drijvende herten, in het zonnetje rustende dammen en voor een bronstig hert vluchtende hindes. De kalfjes raken van slag en miepen zielig omdat ze in een vreemde situatie terecht gekomen zijn en de moeder plotseling afwijkend gedrag vertoond. Op de heuvel lopen twee damherten parallel en draaien plots naar elkaar en kruisen de geweien. Na een kort schermutseling stoppen de herten even plotseling als zij zijn begonnen. Meerdere hindes zien we gedekt worden. Goed opletten want dat is één stoot en één zucht gebeurd. Elders graaft een damhert fanatiek zijn bronstkuil nog wat dieper uit, het zand vliegt achter hem door de lucht. Een roedel hindes verplaatst zich naar een lager gelegen duindel en het hele veld met geweidragers raakt even van slag door deze herschakering.

Na een dik uur houden we het voor gezien en keren terug naar Panneland voor een drankje en een pannekoek.

En dan was het al met al best wel vermoeiend.

Herfstnummer Het Edelhert 2018

Het herfstnummer heeft ondermeer de volgende onderwerpen:

Vereniging als adviseur Herinrichting WOP Ringakker Wolvensymposium Natuurlijk bosbeheer Damherten, je kan ze bijna stapelen Het Deelerwoud Damherten in de AWD Op verzoek Natuurlijke begrazing onder de loep Vroege bronst Midden oktober in de bus.

Open brief aan politiek Provincie Flevoland

Gedeputeerde Staten van Flevoland heeft nu ook het besluit genomen over hoe de boventallige edelherten uit het gebied moeten worden verwijderd om de Natura 2000 waarden van het gebied te herstellen en de verdwenen 19 soorten broedvogels weer terug te laten komen. Zij komt tot de conclusie, na het inwinnen van opgevraagde adviezen dat afschot de enige manier is om dit te bereiken. Wij als VhE vinden dit natuurlijk ook een bittere pil maar begrijpen ook goed dat deze beslissing noodzakelijk is om een jarenlang voortslepend verkeerd experiment, in stand gehouden door beleidmakers en landelijke politiek te corrigeren!

Provinciale Staten heeft in ieder geval het initiatief genomen om dit experiment te beëindigen en GS heeft nu ook de beslissing genomen en een vergunning aan SBB afgegeven voor uitvoering van dit besluit.

Je voelt ‘m al aankomen, de bekende politieke partijen (50+, Groen Links, PVV, PvdD) en een aantal volhardende actiegroepen zijn tegen afschot uit principiële, emotionele en/of andere redenen. De vele openbare rapporten van experts en wetenschappers lappen ze aan hun laars en blijven volharden in hun eigen kleine, bekrompen wereld.

Een kleine opsomming van de 9 wetenschappelijke rapporten waar GS haar beslissing op heeft kunnen baseren volgt hierbij:

• Allereerst natuurlijk het Advies rapport commissie Van Geel,

Dit rapport wordt door de overgrote meerderheid van de Provinciale Staten ook gedragen.

• Het Rapport van Natuurmonumenten, Het vangen en verplaatsen van grofwild als alternatief voor afschot binnen Nederland 
• Quickscan Anticonceptie Hoefdieren, van Alterra Wageningen
• Advies van drs. Hoyer, Wildlife Dierenarts betreffende vragen van VhE over het vangen van edelherten en toedienen anticonceptie
• Presentatie drs. Luten, Wildlife Dierenarts SBB over Contra-/anticonceptie
• Advies van Prof. Stout Universiteit van Utrecht betreffende vragen van VhE over vangen van edelherten en toedienen anticonceptie
• Advies van Raad voor dieraangelegenheden aan Provincie. Flevoland
• Advies Prof. Stout Universiteit Utrecht aan Provincie Flevoland
• Rapport van Sweco van 29 augustus 2018, invloed van het terugbrengen aantal edelherten voor Natura 2000 doelstelling
• Quickscan Uitplaatsing van grote grazers uit de Oostvaardersplassen, een onderzoek naar potentiële uitzetgebieden voor edelherten, augustus 2018, Universiteit Wageningen

Daarbij moet opgemerkt worden dat op de laatste inspreekavond Prof. Stout door de PVV werd aangedragen als de expert op het gebied van anticonceptie. Stichting Welzijn Grote Grazers en ander actievoerders waren het hiermee eens. Echter in de laatste rapportering aan GS heeft prof. Stout aangegeven dat anticonceptie onmogelijk is in deze situatie. Deze wetenschapper wordt nu afgeserveerd omdat zijn conclusies niet stroken met de (waan)ideeën van deze volhardende clubjes.

Om zo vast te kunnen houden en je eigen standpunt moet er wel enige onderbouwing zitten die het welzijn van de herten garandeert. Niets van dit alles, er is geen enkel ietwat, wetenschappelijk rapport aanwezig die deze houding onderbouwt. Nee, zij sturen liever in meerdaags durende veetransporten honderden wilde edelherten naar Verweggiestan waar de toekomst zeer onzeker is. Of oude reeds volledig achterhaalde en onmogelijke oplossingen worden van stal gehaald om hun gelijk maar te onderstrepen. De verbinding naar de Veluwe staat daarbij hoog genoteerd.

Door dit tijdrekken gaan we zonder de hoognodige aantalsregulering van de grote grazers weer een winter in met veel honger en ellende voor de edelherten.

Het zou de oppositie sieren als zij eens zouden aandringen op een onderzoek hoe deze ellendige situatie is ontstaan en hoe dit meer dan 12 jaar heeft kunnen duren en waarbij duizenden herten, paarden en runderen verwaarloosd de dood ingejaagd zijn.

Jozef H.M. Linthorst

Voorzitter VhE

06 30447359

Machtige bronst

Het bestuur van Vereniging het Edelhert wenst alle hertenliefhebbers een mooie en machtige bronst toe. Op veel (over)bekende plaatsen kan van dit jaarlijks terugkerende natuurgeweld genoten worden, met bijgaande kaart* van Vereniging Wildbeheer Veluwe kan ook, met wat geluk op een van de vele andere bronstplaatsen bekeken en beluisterd worden.

Veel mooie momenten gewenst!

* kaart vindt u onderaan het bericht.

Nog even dit:

Dit weekend werd bekend dat in Luxemburg de Afrikaanse Varkenspest is uitgebroken. Deze zeer besmettelijke ziekte voor zwijnen en huisvarkens heeft vanuit Oost Europa vele honderden kilometers overbrugd en is daardoor vermoedelijk verspreid door menselijk toedoen (autobanden, laarzen en/of slachtafval).

Dit gegeven is een wake up call voor de gehele varkensindustrie maar ook voor iedere TBO en natuurbezoeker die direct of indirect met wilde zwijnen in aanraking kan komen.

Het devies en ons advies is:

1. blijf op de paden,
2. blijf van ieder dood zwijn af,
3. bel bij een gevonden zwijn de NVWA, 045 5463188,
4. ontsmet je schoeisel.

Bestuur VhE

ledendag 3 november 2018

De jaarlijkse ledendag zal dit jaar worden gehouden op het landgoed Appel in Nijkerk en zal in het teken staan van de ontwikkeling en het beheer van een particulier landgoed en een roodwildpopulatie in de WBE Nijkerk en omgeving.

Wij worden ontvangen op Landgoed Appel door Hein van Beuningen, lid van onze vereniging.

Programma:

12.00 uur: Ontvangst met koffie en Gelders Krentenbrood op de deel van Hoeve A‘Hof. (Appelsestraat 25 Nijkerk). De deel is niet verwarmd dus warme kleding is aanbevolen.

12.30 uur: Rondwandeling in het cultuurhistorische deel van het landgoed.

13.30 uur: Vertrek van hoeve A’Hof naar 'de Belleman', Eendrachtstraat 97, 3785 KT Zwartebroek

14.00 uur Presentaties:

   1: Historie, actuele situatie en toekomstperspectief van Appel als belangrijke EHS verbinding naar het noorden en zuiden. 

      Door: Hein van Beuningen

   2: De gedoogregeling en het beheer van Edelherten op het landbouwgebied in de WBE Nijkerk e.o. waar het landgoed Appel een  

      onderdeel van is. Door: de heer Hans Ernsten, secretaris Vereniging Wildbeheer Veluwe.

15.00 uur: borrel en maaltijd.

Leden kunnen zich opgeven door overmaken van 15,00 pp op rekeningnummer NL52RABO 0147384508 t.n.v. Vereniging het Edelhert.  

   Per lid is één introducé welkom.

Nick van Adrichem secretaris

VhE geeft cursus aanspreken van edelherten

Tussen half augustus en half september is de eerste versie van de cursus Aanspreken van roodwild gegeven door Vereniging het Edelhert. Samensteller van de cursus is Bas Worm. Voor de 21 deelnemers werden drie theorielessen verzorgd door Bas Worm, Ton Heekelaar (gepensioneerd faunabeheerder NP Veluwezoom) en Johan Wensink (gepensioneerd faunabeheerder Hoge Veluwe).

Aanspreken is het op geslacht, leeftijd en gezondheidstoestand beoordelen van edelherten. Tijdens de lessen is er aan de hand van foto's veel informatie gegeven over de kenmerken waaraan je kunt zien welke leeftijd het hert heeft en in welke conditie het verkeert, dit geldt voor zowel vrouwelijk als mannelijk roodwild. De fabel dat je dat aan het aantal enden in een gewei zou kunnen zien is hiermee definitief naar het land der fabelen verwezen.

Docent van de tweede avond Ton Heekelaar besteedde uitgebreid aandacht aan de kenmerken van de herten waaraan je een schatting van de leeftijd goed kunt maken. Volgens Heekelaar heb je daarbij minstens twee foto's van het dier nodig, een frontaal en een op plm 45 graden. Beter nog is het in het veld de dieren gedurende langere tijd (meerdere jaren) te volgen. Leren kijken naar de bouw van het dier, de vorm van de kop, de opzet van het gewei behoorde tot de verplichte kost. Ook het verschil tussen de herten van de vrije wildbaan en de Hoge Veluwe en Kroondomeinen is uitgebreid aan bod gekomen.

Aan het eind van de derde avond had docent Johan Wensink een aantal geweien meegenomen aan de hand waarvan de leeftijd kon worden geschat. Ook hieruit bleek weer dat als je het dier er niet zelf bij ziet het schatten van de leeftijd soms interessante fouten oplevert.

De derde avond werd afgesloten met het uitreiken van de certificaten. Speciaal hiervoor was voorzitter Jozef Linthorst naar de cursuslocatie gekomen.

De vierde les (veldles) vond plaats in NP De Hoge Veluwe. Dit is immers het enige gebied waar je zeker kunt zijn dat er herten te zien zijn. Alle drie docenten waren hierbij aanwezig en konden hun lessen in de praktijk toelichten.

Op het Zwarte veld was nog een mooi herenroedel aanwezig die de cursisten op leeftijd hebben gebracht.   

Bij het vallen van de avond trad op het Reemsterveld het eerste bronstroedel van het seizoen uit met het plaatshert de Hannoveraan.

Waarvan we in de prachtige avondzon hebben genoten.

Wegens groot succes zal de cursus volgend jaar opnieuw gegeven worden, het is nog niet helemaal bekend wanneer. Liefhebbers kunnen zich alvast melden bij info@hetedelhert.nl. De cursus is samengesteld voor onze leden. Mensen die lid willen worden om aan de cursus te kunnen deelnemen zijn natuurlijk van harte welkom.

New Forest voorbeeldfunctie?

Voor het beheer van de Oostvaardersplassen werd vaak de New Forest National Park in Zuid-England als voorbeeld genomen, Frans Vera gebruikte dit als groot voorbeeld.

Dit Nationale Park is ongeveer de helft van de hele Veluwe (en daarmee 30x zo groot als het begraasbare deel van de OVP) met vele soorten landschappen, pitoreske dorpjes en een eigen kustlijn. Het wordt bewoond door de welbekende New Forest pony's, ezels, runderen, edelherten, damherten, reeen, muntjacks en Sika herten. Eens per jaar is er een veiling waar overtollige pony's worden verkocht. De kuddes worden door vrijwilligers regelmatig gecontroleerd op slechte en/of gewonde dieren. Omdat het bestaat uit het ook voor de OVP zo begeerde 'half open parkachtig landschap' was dit het schoolvoorbeeld hoe het dan moest gebeuren. Dat half open landschap was al uit de tijd (1079) dat koning Willem I de regerend vorst was in England. Hij gebruikte de New Forest als zijn jachtgebied en liet er een hoog raster omheen zetten.

Dat alles niet meer zo gaat als gepland blijkt uit diverse reacties. Hier een krantenartikel in de Guardian van de hand van Chris Packham. Dit artikel spreekt van ernstige achteruitgang van de biodiversiteit door overbegrazing van het gebied door de grote grazers.

Eeuwenoude bomen worden geschild en bosgebieden verdwijnen langzaam. Waar hebben we dit eerder gehoord?

Lees hier het artikel uit 2016 dat onlangs op ons pad kwam: https://www.theguardian.com/environment/2016/aug/15/new-forest-being-destroyed-by-growing-number-of-ponies-says-chris-packham

Voor een film over het prachtige new Forest national park zie: http://www.newforestnpa.gov.uk/

Ook André Donker van Natuurmonumenten roemde dit park, misschien dat het huidige beleid in het Deelerwoud hier ook wel door geïnspireerd is. Het Deelerwoud dat na vijftien jaar afschotvrij beheer een enorme hoeveelheid damherten herbergt en waar de edelherten het daardoor met minder voeding moeten doen, gezien hun verminderd gewicht en aanwezigheid, de dieren trekken er weg voor voedsel.

We proberen meer informatie te krijgen om te kijken hoe het op dit moment in het park gesteld is.

Wordt vervolgd!