De cardanische ogen van (dam)herten

Ogen van herten hebben langgerekte pupillen in tegenstelling tot bijvoorbeeld katten en mensen, die ronde pupillen hebben. Herten hoeven alleen de omgeving in de richting de horizon in de gaten te houden. Doordat hun pupil langgerekt is, kan het hert daardoor een breder zichtveld waarnemen. Tevens bevat het oog van een hert voornamelijk z.g. staafjes en minder kegeltjes. De kegeltjes, waarmee het netvlies bedekt is, werkt het beste in fel licht. Staafjes zijn erg lichtgevoelig en hiermee kan in donkere situaties beter gekeken worden. Kegeltjes maken kleurwaarneming mogelijk en hiermee is het zicht scherper en kunnen sneller veranderingen in het beeld worden waargenomen dan met staafjes. Om beweging door herten goed te kunnen waarnemen is de pupil langgerekt in de breedte om het gemis van bewegingsgevoeligheid in het donker te compenseren. Door de plaatsing van de ogen bijna aan de zijkant van het hoofd, heeft een hert een zichtsveld van bijna 360˚, Een hert ziet dus minder goed kleuren, maar des te beter bewegingen. Maar er is nog een bijzonderheid in het oog van een hert. Hij is namelijk cardanisch 'opgehangen' in de oogkas. Onafhankelijk van de stand van het hoofd blijft het oog horizontaal !!! Zie hieronder het oog van een damhert.

Lentenummer Het Edelhert 2020

Het lentenummer heeft ondermeer de volgende onderwerpen:

Van de voorzitter Onze veldwerkers in coronatijd De vereniging in coronatijd Onze veldwerkers in coronatijd Algemene Ledenvergadering 2020 Jubileumboek Frederik komt tot leven Populatiebeheer Edelhertenraster op Staverden Grofwildbeheer, is er wel visie? Edelherttellingen afgeblazen Wisenten in opspraak Medestanders voor natuur Excursieprogramma

Eind april/begin mei in de bus

Inspreken bij de Provincie Flevoland inzake OVP

Digitaal inspreken bij de Provincie Flevoland

VhE had zich aangemeld als inspreker voor het onderwerp 'Literatuuronderzoek anticonceptie grote grazers Oostvaardersplassen' dat de commissie RND op 18 maart jl. zou behandelen in een beeldvormende sessie. Echter door beperkingen vanwege het Corona-virus is deze commissie uitgesteld. 

 Inmiddels heeft de Provincie Flevoland bericht ontvangen van de Rijksoverheid dat er een noodwet komt, die het mogelijk maakt om als commissie digitaal te gaan vergaderen. De Provincie is van plan om van deze mogelijkheid gebruik te gaan maken. Daarom staat een nieuwe commissievergadering in digitale setting gepland op 15 april a.s. om 15:30 uur. Deze behandeling is openbaar en te volgen via de livestream-verbinding op de website van Provinciale Staten. Helaas kunnen wij hier niet persoonlijk, als inspreker, aan deelnemen. VhE kan wel de inspraakreactie digitaal insturen, zodat deze ter beschikking komt van de commissieleden. Onderstaande tekst is op 29 maart ingestuurd naar de Provincie Flevoland. 

Inspreektekst Vereniging het Edelhert, 15 april 2020

Evaluatie literatuuronderzoek Anticonceptie bij edelherten

Geachte leden van Provinciale Staten van Flevoland, 

Als u het rapport goed gelezen hebt zult u zich ook afvragen waarom nog langer gewacht met vermindering van het aantal edelherten door afschot!

In de huidige situatie is het aantal edelherten 1500 stuks en dat moeten er 490 worden. Dit aantal komt uit het door u goedgekeurde Rapport van Geel. Echter, uit het rapport van de Universiteit Utrecht blijkt dat anticonceptie ongeschikt is om de huidige populatie edelherten te verminderen, het is in principe alleen geschikt om een kleine populatie edelherten niet meer te laten groeien!

Wat leren we wel van dit onderzoek?

We lezen duidelijk dat: mocht Provinciale Staten van Flevoland nu beslissen om anticonceptie toe te passen de eerst povere resultaten pas in juni 2022 zichtbaar zullen zijn, dus over 2 jaar!

Maar veel erger is dat in die 2 jaar de populatie edelherten van 1500 naar meer dan 3000 dieren is gegroeid! Het tegenovergestelde van het doel!

Wat staat er niet in dit literatuur onderzoek?

Of het mogelijk is om jaarlijks een paar honderd tot wel 1000 vrouwelijke edelherten in 4 maanden te darten.

Dit is echter wel de vraag waar het allemaal om draait!

Dat het niet voorkomt in de literatuur  is natuurlijk niet zo vreemd want… iets wat onmogelijk is kan niet beschreven worden.

De dierenarts en dartexpert in Nederland, drs. Mark Hoyer geeft klip en klaar aan dat een poging anticonceptie toe te passen d.m.v. darten, in welke vorm dan ook, meer stress geeft dan afschot en alleen al vanwege de aantallen en leefomgeving onmogelijk is.

Conclusie:

Alle vertragende acties, bezwaren en rechtsgangen van actievoerders en politieke partijen hebben in de laatste 2 jaar alleen maar geleid tot meer runderen, paarden en herten met de herhaling van dierenleed in de OVP.

Provinciale Staten van Flevoland, AUB maak een eind aan dit getreuzel en voer uit wat u 2 jaar geleden hebt goedgekeurd en zorg eindelijk voor een extra stuk prachtige natuur in uw Provincie Flevoland!

Jozef H.M. Linthorst 

06-30447359

Vereniging het Edelhert

Evaluatie v/h literatuuronderzoek anticonceptie bij edelherten, april 2020

Conclusie1: Anticonceptie is geen alternatief voor populatieverkleining bij edelherten. Het kan wel de groei van een populatie edelherten min of meer beperken, mits minstens 75% v/d hinden te darten is! 

Deze tabel laat zien wat de populatiegroei zal zijn van de aanwezige edelherten in de OVP tot januari 2022 met  toepassing van anticonceptie (in rood weergegeven)

*Seks-ratio herten: 1 hert op 4 hinden (blz. 39), de aanwas is daarom (laag) ingeschat op minstens 50% p/j. van de populatie.

(Normaal is de verhouding 1 hert op 1 hinde waarbij een populatie groei wordt waargenomen van 30%.) 

**De OVP is een Natura 2000 gebied, verstoring in broedseizoen niet gewenst/geoorloofd

*** In de 4 wintermaanden van 20/21 moet 75% van de aanwezige hinden gedart worden met Improvac, (> 1000 dieren)

**** Eerste, voorzichtige resultaat van de anticonceptie wordt pas zichtbaar in mei 2022 en mei 2023 (blz. 63). 

**** De geplande anticonceptie, uitgevoerd  2020-2021 heeft geen invloed op de worp van 1125 kalveren in mei/juni 2021(blz. 63).

**** De populatie edelherten zal in 2022 gegroeid zijn naar minstens 3300 dieren, tussentijds dreigen weer voedseltekorten.

Conclusie 2, mede door raadpleging van dierenarts en dartexpert Mark Hoyer: 

1. Door de grote aantallen vrouwelijke herten en de terreinomstandigheden is het darten praktisch onmogelijk 
2. Het jaarlijks darten en markeren van de herten geeft veel meer stress dan bij populatiebeheer door afschot!

Vereniging het Edelhert,   J.H.M. Linthorst 06 30447359

VhE houdt ALV

Op zaterdag 7 maart j.l. is de Algemene Ledenvergadering gehouden van onze vereniging: Vereniging het Edelhert (VhE). Op deze zonovergoten dag hebben zich zo'n zeventig leden verzameld in het Aardhuis. We werden als altijd ontvangen door jachthoornblaasgroep Het Aardhuis. Deze traditie gaat al heel lang terug en wordt als altijd zeer op prijs gesteld. 

In een vernieuwe bovenzaal van Het Aardhuis kan het gezelschap weer plaatsnemen. Een aantal jaren hebben we moeten uitwijken naar het Koetshuis van Landgoed Heuven omdat Het Aardhuis in renovatie was. Plezierig om hier weer te zijn en te horen dat we vanaf nu weer welkom zijn in Het Aardhuis.

Het bestuur: Voorzitter Floris Leyssius, penningmeester Rens Strijbis, secretaris Nick van Adrichem, vice-voorzitter Bas Worm en bestuurslid Hennie Degen.

Rentmeester Arno Willems ontvangt hier uit handen van de voorzitter een informatiebord over de damherten en edelherten. Deze zal geplaatst worden nabij de kijkhut die op het terrein is gevestigd en vanwaar de herten regelmatig te zien zijn.

Na de pauze een lezing van Glenn Lelyveld over de terugkeer van wolven in Nederland. Op deze locatie dubbel interessant omdat het Aardhuis zo'n beetje tussen beide leefgebieden van de Veluwse wolven in zit. 

Jachtopziener Jan Huttinga sloot het middagprogramma af met prachtige foto's van het aanwezige wild op Het Kroondomein. Uitgebreider verslag van deze dag volgt in ons tijdschrift Het Edelhert. Alle leden van VhE krijgen dit tijdschrift jaarlijks vier maal in de bus.

Faunadagen Middachten geannuleerd

De organisatie overweegt om de Faunadagen later in het jaar te laten plaatsvinden. Dit is echter nog niet zeker.

Literatuuronderzoek anticonceptie OVP openbaar!

“In dit literatuuronderzoek is gestreefd de bestaande kennis over technieken voor anticonceptie bij vrijlopende dieren te inventariseren. Het doel hiervan was de geschiktheid (waaronder effectiviteit, praktische uitvoerbaarheid, effecten op gezondheid en gedrag, kosten, ethische en juridische overwegingen en gevolgen voor het ecosysteem) van beproefde anticonceptiva te beoordelen als potentiële aanvullende maatregel voor het beheer van de populaties grote grazers (edelherten, konikpaarden en heckrunderen) in de Oostvaardersplassen (OVP)”. Aldus de eerste regels van de samenvatting uit dit goed opgestelde en complete onderzoek van 76 pagina’s wat gisteren is verschenen.

Het gaat nu te ver en het is te vroeg om een conclusie te trekken over dit onderzoek maar een eerste blik leert ons dat er nog vele vragen open staan. Zo blijft onvermeld hoe ongeveer 300 a 400 vrouwelijke edelherten in een paar maand gedart moeten worden om 75% geboortebeperking te krijgen. Het effect van anticonceptie op het bronstgedrag wordt wel aangetipt maar is verder open gelaten. Ook zijn de genoemde vaccins niet in Nederland goedgekeurd en worden er geen concrete getallen genoemd over de veterinaire begeleiding, deze zijn zeker hoog.

Het is ook duidelijk dat als men nu toch beslist voor anticonceptie de eerste twee jaar geen geboortebeperking bij de edelherten zal plaats vinden omdat hier pas eind 2020 mee begonnen kan worden. Hierdoor zullen de aantallen weer ver boven de doelstand van 600 dieren uitstijgen en de hele polonaise opnieuw beginnen!

Lees meer: Literatuuronderzoek anticonceptie OVP openbaar!

1-2-2020 Winterwandeling

De Stakenberg, zaterdag 1 februari 2020. De winterwandeling van Vereniging het Edelhert. Dit jaar een wat langere wandeltocht van ongeveer vijftien kilometer die ons langs vele mooie plekjes aan de westkant van de Veluwe zal voeren tussen Vierhouten en Hulshorst. Het is een sombere, bijna droge en voor het jaargetijde erg warme dag. Met de groep vertrekken we stipt om 11.00 vanaf de picknickplaats aan de Stakenburgweg. 

Onze gids Olinda kan vanwege een blessure eigenlijk zelf niet mee, wat op slimme wijze is opgelost met een mooie elektrische mountainbike. Met het afwisselen tussen het fietsen en lopen is de afstand voor haar ook prima te doen. Zo gesteld gaan we onderweg.

Onze tocht begint in het Zandenbos waar we al snel bij een mooie zoelplaats voor zwartwild aankomen. Rondom staan veel schuurbomen en na enig zoeken door de groep, ook de haren van Wilde Zwijnen met de gespleten top. 

We vervolgen onze weg over de Westeindse heide richting de Leuvenhorst en het Willemsbos. In dit afwisselende bos met veel hoogteverschillen zien we veel wissels en op sommige plaatsen kan je de herten die hier gepasseerd zijn ruiken. Na een stuk lopen vinden we een plukplaats waar een smakelijke duif is opgegeten. Een beetje duister of het een roofvogel of een vos is geweest, de sporen van beide zijn op dit plekje aangetroffen.

Na een klein stukje over een verhard fietspad leidt Olinda ons links af en een stukje omhoog. Daarna volgt een adembenemend uitzicht over het Hulshorsterzand een van de prachtige stuifzandgebieden op de Veluwe. Het is bijna alsof je tijdens de Winterwandeling op verse sneeuw loopt, nog geen voetspoor te bekennen. We vervolgen onze weg door het mulle zand en over hoog opgeblazen zandduinen en lopen door dit mooie stuk natuur naar het Middelbos toe. 

Lees meer: 1-2-2020 Winterwandeling

oproep

Een bijzondere rasterdag

De 3^ezaterdag van de maand is eigenlijk helemaal geen bijzondere dag, het is gewoon de vaste werkdag van de rasterploeg.

Alleen wordt er in januari eigenlijk nooit gewerkt, dan houden we een korte winterslaap om de rest van het jaar weer los te kunnen gaan. Dat beviel tot nu toe goed. Maar op de laatste werkdag van 2019 op Landgoed de Bergelt in Vierhouten kregen we bezoek van het bestuur van de Gem. Stichting Schaapskudde Nunspeet. In 2013 hebben we voor hen op de heide ten noorden van het dorp een paar weilanden omheind met een nieuw zwartwildraster en een overnachtingskraal aangelegd. Dat was toen een karwei van 4 zaterdagen.

Zij kwamen nu met de vraag of wij op korte termijn hun schapenwei op het terrein De Kril in Elspeet wolfwerend wilden maken. Een nieuwe uitdaging, want dit was voor het eerst dat we hier mee te maken kregen. Die korte termijn was een gevolg van de voorwaarden die de Gem. Nunspeet stelde aan het gebruik van het terrein.

Na intern overleg besloten we onze januari-stop voor een keer op te offeren en te inventariseren hoeveel animo er leefde onder de leden om op 18 januari naar Elspeet te trekken. Dat bleken er 17 te zijn, ruim voldoende om dit karwei rond te zetten.

Lees meer: Een bijzondere rasterdag

Drama herhaalt zich in OVP

De rechter heeft zich opnieuw gebogen over de vergunning voor het afschot van edelherten in de Oostvaardersplassen (OVP). Op 20 januari was de zitting en de vraag lag voor of de verleende vergunning voor het hertenafschot in de Oostvaardersplassen rechtmatig is verleend.

Even een kleine terugblik:

Eind 2019 werd met succes door o.a. Faunabescherming de afschotvergunning aangevochten bij de Rechtbank in Lelystad welke de Provincie Flevoland aan Staatsbosbeheer had verleend. Deze vergunning gold voor een bepaald aantal edelherten uit de Oostvaardersplassen tot 31 december 2019. Na deze negatieve uitspraak over het afschot heeft de Provincie Flevoland aangekondigd hiertegen in beroep te gaan bij de Raad van State.

Lees meer: Drama herhaalt zich in OVP

18-1-2020 Excursie Kroondomein

Hoog Soeren – Zaterdag 18 januari 2020. Op deze wisselvallige en later wat sombere zaterdag verzamelen we bij het de Witte Kapel in Hoog Soeren en ontmoeten we onze gids Henry Kats. Wat direct opvalt is de hoge opkomst. Om stipt twee uur is de groep compleet in begint Henry zijn verhaal.

Lees meer: 18-1-2020 Excursie Kroondomein

Uitnodiging Algemene Ledenvergadering

Zaterdag 7 maart 2020. Het Aardhuis, Aardhuis 1, 7346 AA, Hoog Soeren (zijweg van de Amersfoortseweg).

Programma:

10:30 uur: Ontvangst met koffie en welkomstklanken door jachthoornblaasgroep Het Aardhuis.

11.00 uur: 

1. Opening vergadering.

2. Ingekomen stukken.

3. Notulen algemene vergaderingen 2019.

4. Bespreking jaarverslag 2019 en goedkeuring.

5. Toelichting financieel jaarverslag 2019 en begroting 2020.

6. Rapportage kascontrolecommissie (Pauline van Putten, Rob Schuitenmaker, reserve lid Sabeth de Clercq).

7. Vaststelling financieel jaarverslag 2019 en begroting 2020.

8. Benoeming leden kascontrolecommissie.

9. Vasstellen van de contributie, voorstel bestuur € 25,- (zie bijlage).

10. Geplande activiteiten in 2020.

11. Bestuursverkiezing: 

Lees meer: Uitnodiging Algemene Ledenvergadering

Decentralisatie natuurbeleid geen zegen voor onze hoefdieren!

In het afgelopen winternummer verscheen een uitgebreid artikel over het decentrale faunabeleid. Sinds een aantal jaren is het faunabeleid van Rijksbeleid gedecentraliseerd naar de provincies. Het is sindsdien aan de provincies om – uiteraard binnen de wettelijke kaders – zelf beleid op te stellen over het beheer van de verschillende diersoorten binnen de provinciegrenzen. Dat klinkt wellicht mooi, maar is het ook zo mooi als het klinkt?

Lees meer: Decentralisatie natuurbeleid geen zegen voor onze hoefdieren!

Fotowedstrijd

Fotowedstrijd: Veluws wild, landschappen, vogels en overige dieren

Landgoed Middachten in De Steeg, nabij Arnhem, houdt jaarlijks een fotowedstrijd in ter gelegenheid van de Faunadag op Middachten. Dit jaar heeft de fotowedstrijd vier thema’s: de Veluwse zoogdieren in hun natuurlijke omgeving, inheemse vogels, landschappen en overige dieren. Inzenden is mogelijk t/m 2 maart 2020. De prijsuitreiking vindt plaats op 21 maart tijdens de jaarlijkse Faunadag op Middachten. De VhE organiseert al jaren mede de Faunadag op Middachten.

Deskundige jury
De foto’s worden door een deskundige vakjury beoordeeld: Luc Enting (maker van de film ”WILD”), Jan Huttinga en Klaas Tanis, beiden jachtopzichter en natuurfotograaf op Kroondomein Het Loo. De jury nomineert de tien beste foto’s en het publiek mag hier tijdens de Faunadag op zaterdag 21 maart een winnaar uit kiezen.

Lees meer: Fotowedstrijd

Winternummer Het Edelhert 2019

Het winternummer heeft ondermeer de volgende onderwerpen:

Ledendag 2019 Wandeling landgoed Verenna en Woeste Hoeve Nieuwe kennismaking met het Aardhuis Decentralisatie natuurbeleid faalt Informatiebijeenkomst toekomst OVP Faunadag Middachten Interview Jaap Rouwenhorst Is steenmeel redding van de Veluwe? Schelpkalk, een oplossing? Fossiele industrie annex bosbeheer Excursieprogramma

Eind december in de bus

Laatste rasterdag van het seizoen.

Op zaterdag 14 december hield de rasterploeg van onze vereniging haar laatste rasterdag van dit jaar. Bij milde temperaturen werd weer bijna een kilometer raster beveiligd.

In totaal is de rasterploeg dit jaar zo'n 14 keer uitgerukt. In ieder geval op de vaste derde zaterdagen van de maand, ook werden er op andere dagen nog extra klussen uitgevoerd. Dit jaar is er voornamelijk veel raster van het Kroondomein aangepakt.

Lees meer: Laatste rasterdag van het seizoen.

Bezoek aan Het Aardhuis Hoog Soeren

Afgelopen week heb ik met Engelse kennissen een uitstapje gemaakt en een bezoek gebracht aan het voor de VhE zo bekende en totaal gerenoveerde Aardhuis. De Veluwe was met haar herfstkleuren op zijn mooist en was het vooral door de vele beuken, eiken en berken geweldig toeven!

Lees meer: Bezoek aan Het Aardhuis Hoog Soeren

Edelherten op Rum krijgen de kalveren eerder

(Foto is gemaakt als dia en omgezet naar digitaal, vandaar de kwaliteit.)

Edelherten op Rum werpen eerder hun kalveren. Op het Schotse eiland Rum leven een groot aantal edelherten. De edelherten van het Schotse eiland Rum krijgen hun kalveren steeds eerder. Onderzoekers menen dat dit mogelijk van klimaatverandering komt. Op het eiland wordt al ruim 45-jaar gegevens verzameld over de aanwezige edelherten.

Lees meer: Edelherten op Rum krijgen de kalveren eerder

Overijssel en de toekomst van het Edelhert

Statenleden en belangengroepen buigen zich over de toekomst van het Edelhert in Overijssel

Donderdag 3 oktober j.l. kwamen ruim 40 deelnemers bijeen op het provinciehuis in Zwolle om te praten en discussiëren over het edelhert in Overijssel. Statenleden van CDA, ChristenUnie en D’66 hebben samen met Staatsbosbeheer Overijssel deze bijeenkomst georganiseerd. De bijeenkomst bestond uit 2 delen: een informerend en opiniërend deel op het provinciehuis en daarnaast een veldexcursie op de Veluwe.

Al op dinsdag 1 en woensdag 2 oktober voor de bijeenkomst besteedden de regionale media hier aandacht aan, zie bijvoorbeeld de krant Tubantia en de uitzending op RTV Oost. In deze laatste komt VhE ook aan het woord.

Lees meer: Overijssel en de toekomst van het Edelhert