Om iedereen kennis te kunnen laten maken met een enkele artikelen uit het tijdschrift plaatsen we er een paar. Onderstaand artikel is eerder verschenen in ons tijdschrift Het Edelhert. Dat tijdschrift krijgt u vier maal per jaar na lid worden van Vereniging het Edelhert. Dat kost slechts 25,- per jaar en dat kan hier: aanmelden als lid.

'Lekker' knoeien met damherten: de Hoekse Waard en sterilisatie in het wild, of: hoe trap ik weer eens een open deur in.

Dat het goed gaat met het damhert weten we inmiddels wel. Er is geen provincie of er komen wel waarnemingen van damherten vandaan. De meest recente berichtgeving ging over damherten in de Hoeksche Waard en een bericht op de NOS-app over steriliseren in het wild als vervanger van de jacht.

Om maar eens met de Hoeksche Waard te beginnen.

De Hoeksche Waard is een eiland (jazeker, ook al zou je dat niet zeggen) in Zuid-Holland, en bestaat uit in totaal 60 verschillende poldertjes. Het bekendste dorp van het eiland is Oud Beijerland (zie onderstreping linksboven op onderstaande satellietfoto). Aan de verkaveling is heel goed te zien dat het gebied goeddeels in agrarisch gebruik is. Het grote water ten zuiden van de Hoeksche Waard is het Haringvliet/Hollandsch Diep. Niet ver ten zuiden van de Hoeksche Waard ligt het eiland Tiengemeten, bekend van de natuur en het Rien Poortvliet museum. Zo, nu weten we tenminste waar de Hoeksche Waard ligt.

Op het eiland de Hoeksche Waard leven ongeveer 30 damherten (geschatte situatie juli 2020) nabij Numansdorp en Strijen en medio 2020 (gele gebied) besloot de provincie deze kleine populatie in het kader van de verkeersveiligheid en de te verwachtten schade in vijf jaar tijds geheel en al te verwijderen. Daarmee had zij echter buiten de lokale Partij voor de Dieren gerekend, deze is het daar uiteraard helemaal niet mee eens. Wie dacht dat zij het hier wel mee eens zou zijn heeft jarenlang onder een steen gelegen. Nee dat moet anders, bedacht de PvdD zich. We gaan deze dieren vangen en dan uitzetten op de Plaat van Het Land van Essche.

Deze Plaat van Essche (roze gebied op de afbeelding) is een circa 120 hectare groot gebied ten zuiden van het dorp Strijen dat van de Hoekse Waard wordt gescheiden middels een circa 25 meter breed water. En daar moet dan het probleem mee worden opgelost: damhertjes verwijderd van de Hoeksche Waard en veilig en wel weer uitgezet op de Plaat van het land van Essche. Echter, daarmee wordt voorbijgegaan aan het feit dat damherten weliswaar prima kunnen overleven op de Plaat van het land van Essche, maar dat zij uit zichzelf niet zullen stoppen met de voortplanting. Zij zullen op die plaat gewoon doorgaan met reproduceren en binnen niet al te lange termijn zullen de damherten gewoon het scheidende water overzwemmen. Want water, en zeker niet zo’n lullig stukje als ten noorden van de Plaat, vormt absoluut geen enkele barrière voor het damhert. En die zwemtochten zullen zich al veel eerder voordoen dan menigeen verwacht. Zeker de jonge mannelijke damherten zullen al heel gauw hun omgeving gaan verkennen en daarbij een overtochtje meer of minder helemaal niet schuwen. In de AWD zag en zie ik regelmatig herten winkanalen of voorraadkanalen overzwemmen, terwijl ze gewoon droog over kunnen door 50 meter om te lopen. Toch doen ze dat niet: gewoon rechtover zwemmen, want waarom zou je omlopen terwijl je ook zo’n stukje gewoon over kunt zwemmen? Een damhert is niet bang voor een nat pak: integendeel! Dat is gedrag dat we heel snel zullen gaan zien nadat de herten zijn losgelaten op de Plaat. De damherten zullen eerst wat verdwaasd rondlopen, totdat ze het eilandje een beetje hebben leren kennen, om vervolgens gewoonweg weer de oversteek te maken naar de overkant. Daar staat immers veel meer en beter voedsel dan op het eilandje van de Plaat. Een heilloze weg deze vang en reallocatie (verplaatsing) van damherten. In no time staat bij uitblijven van beheer de Hoeksche Waard weer gewoon vol met damherten. Zie voor het advies van VHE aan de Partij voor de Dieren ook de notitie over het advies elders in dit blad.

Steriliseren in het veld

Nee, dan het initiatief van een tweetal zelfbenoemde 'wildlife'-dierenartsen die het voornemen hebben om op het u welbekende eilandje De Haringvreter de populatie damherten te beheersen middels sterilisatie in het veld. Een wereldprimeur volgens beide heren en een geweldige manier om het doodschieten te voorkomen. In een filmpje dat door de NOS op haar site is gezet zien we beide 'wildlife'-dierenartsen een damhinde verdoven in een hertenkampje.

In het bijgeleverde commentaar durft een van beide heren te reppen van “kijken of we ze voorzichtig kunnen benaderen en verrassen”. Ondertussen rennen de damherten namelijk al gestresst rondjes door hun kleine hertenrastertje…. Tja, wat moet je anders als je nergens heen kunt als je twee opzichtig naderende heren probeert te ontwijken.

Vervolgens wordt een hinde verdoofd, waarna ze na enige tijd door de knieën gaat en endoscopisch gesteriliseerd wordt. 'So far so good'. Hebben we al duizenden keren gezien in de dierentuin. Wat dat betreft een gevestigde praktijk bij gehouden dieren. Hoe dat in de vrije wildbaan gaat laat zich raden, maar die ervaring laat ik graag aan deze heren.

Het is voor beide 'wildlife' mannen alleen maar leerzaam als ze in de praktijk ervaren hoe weerbarstig de wildlife-praktijk zal zijn. En ja, ik spreek wel degelijk uit eigen ervaring met levend vangen van dit soort dieren. Maar daar gaat het me, afgezien van wat ethische haakjes en oogjes die deze methode met zich meebrengt, nu even niet om.

Het gaat me nu even om het feit dat deze heren het beperken van het aantal geboortes zien als een gelijkwaardige equivalent van afschot. En daarmee slaan beide heren 'wildlife'-dierenartsen de spreekwoordelijke plank finaal mis. Want waar gaat het bij het beheren van de huidige grofwildpopulaties om? Juist, niet om het beperken van het geboortecijfer, maar om het verlagen van de hoeveelheid dieren dat zich in een gebied ophoudt. Binnen het natuurbeheer in Nederland gaat het immers om de effecten van te grote hoeveelheden dieren op een beperkt stuk grond waardoor tal van negatieve gevolgen kunnen ontstaan. Te veel grote wilde hoefdieren zorgen in Nederland voor verkeersonveilige situaties, schade aan wettelijke belangen of een serieuze en significante aantasting van de biodiversiteit. Of dat nu gaat om de herten in de Oostvaardersplassen, de herten op Walcheren of Schouwen, de herten in de Amsterdamse Waterleidingduinen, of het roodwild op de Veluwe etc. etc.

Door een (al dan niet flink) aantal hindes ter plaatse te steriliseren en deze daar te laten, gaat de dichtheid niet naar beneden, maar wordt er hooguit een klein remmetje gezet op de reproductie. De populatie blijft gewoon doorgroeien, zij het (als je tenminste voldoende hindes weet te behandelen) wat langzamer.

Maar goed, in Nederland hebben we kennelijk dit soort experimenten nodig om weer eens een open deur in te trappen. Wordt vervolgd….