Van onze redactie

Onze vereniging heeft alweer een cursus ‘aanspreken’ gehouden. Maar liefst 34 cursisten hadden zich aangemeld om deze cursus bij te kunnen wonen. In 2018 is de cursus voor het eerst gehouden, in 2020 volgde een herhaling en dus eind 2022 volgde de 3e cursus. Noviteit deze keer was echter dat het niet alleen over edelherten ging maar ook over het aanspreken van damherten. Een uitgebreidere cursus dus dan in 2018 en 2022 waarbij de kennisoverdracht – naast het behandelen van de stof in een uitgebreide cursusmap – ook plaatsvond via voor een deel nieuwe docenten. Naast Johan Wensink en Bas Worm verzorgden dit keer Jan Huttinga en Rik Schoon ook een lesavond.

De theorielessen vonden alle vier in oktober en november van 2022 plaats. De (facultatieve) veldexcursies in het begin van 2023. Aanvankelijk was maar 1 veldexcursie voorzien, maar Rik Schoon – onze specialist damherten – bood aan om naast zijn avondles ook een veldexcursie te willen verzorgen in zijn achtertuin, de Amsterdamse Waterleidingduinen. Deze vond 18 februari plaats – na een keer verplaatst te zijn i.v.m. te slechte weeromstandigheden. 

De excursie ‘edelherten aanspreken’ vond plaats op vrijdag 24 februari op de Hoge Veluwe.

Voor de lezer die (nog) niet bekend is met de term ‘aanspreken’: aanspreken is het beoordelen van het wild, in ons geval de edelherten en damherten, op geslacht en op leeftijd. Dat doe je op basis van een aantal leeftijdskenmerken. Dit betreft uiterlijke kenmerken: hoe ziet het dier er uit, maar gebeurt ook op basis van gedragskenmerken: hoe beweegt het dier, wat voor sociale interacties heeft het en hoe reageert het dier op zijn omgeving. Die laatste categorie kenmerken krijgt vaak weinig aandacht, maar in deze cursus kijken we daar wel uitgebreid naar.

Immers, juist de combinatie van de uiterlijke en de gedragskenmerken geeft een betere leeftijdsschatting dan als je alleen naar de uiterlijke kenmerken kijkt. De leeftijdsindicatie richt zich in eerste instantie op het aangeven van leeftijdsklassen. We hebben het dan over dieren in de klassen kalf – jong – volwassen – oud. In 2e instantie proberen we binnen de leeftijdsklassen een indicatie af te geven van de ‘exacte’ leeftijd. Maar hiervoor geldt dat dit altijd met de nodige vrijheidsgraden gepaard gaat, of men moet een dier al van jongs af aan kennen en gevolgd hebben. Aanspreken is dus geen exacte wetenschap. Ook is aandacht besteed aan individuele herkenning van dieren. Als je goed en veelvuldig naar dieren (in een bepaald gebied) kijkt, zul je ze op een gegeven moment zelfs individueel gaan herkennen. Ingegaan zal worden welke kenmerken je helpen om die individuele herkenning te verbeteren.

Vereniging het Edelhert heeft deze cursus voor het eerst in 2018 van scratch af aan opgezet naar aanleiding van een groot aantal verzoeken indertijd van leden. In 2020 is de cursus herhaald. De uitbreiding met ‘aanspreken damherten’ in de afgelopen cursus was een logische uitbreiding. Immers: het damhert is ook een doelsoort van onze vereniging en we komen damherten steeds vaker op steeds meer plekken in ons land tegen. Via de veldexcursies en lessen van de mensen uit de praktijk proberen we nadrukkelijk theorie en praktijk met elkaar in verbinding te brengen.

We hebben de cursisten ook om een evaluatie gevraagd om te kijken hoe we de cursus nog verder kunnen verbeteren, in geval van een eventuele 4^e lichting. Een aantal reacties:

• Aanspreken is toch lastiger dan vooraf gedacht. Het gewei blijkt toch niet zo’n goed aanspreekkenmerk, terwijl we daar wel het eerst naar kijken. Dat maakt het gelukkig ook wel weer leuk en uitdagend om er mee aan de slag te gaan.
• Verwachtingen waren handvatten te krijgen om een begin te maken met aanspreken. Is geheel uitgekomen.
• Ik heb 4 avonden genoten van de informatie, en was blij dat er ruimte was voor een kort 1 op 1 gesprek met de sprekers. Allen waren meer dan bereid om hun verhaal toe te lichten en uit te breiden als daar behoefte voor was.
• Ik heb in 2020 ook meegedaan, dat ik nu mee heb gedaan was vanwege de nieuwe sprekers Jan Huttinga en Rik Schoon.
• Ik heb geleerd dat bepaald gedrag zowel bij edel- als damherten voorkomt, maar dat beide soorten ook hun eigen, soortspecifieke, gedragingen hebben.
• Fijn dat het damhert is toegevoegd aan de cursus, omdat deze diersoort al jaren onderbelicht is geweest!
• De reden om mee te doen was dat nieuwe inzichten / onderwerpen aan bod komen die de laatste jaren zijn ontwikkeld. Deze cursus heeft er zeker aan bijgedragen om mijn kennis weer uit te breiden.
• Los van de inhoud vind ik het ook altijd leuk/mooi om tussen de hertenliefhebbers te bivakkeren; allemaal mensen die hart voor de natuur en specifiek het hert hebben.
• Op een schaal van 1 tot 10 geven de respondenten de cursus gemiddeld een 9 met als laagste waardering een 7 en hoogste waardering een 10.
• Een aantal verbeter- c.q. uitbreidingssuggesties die ontvangen zijn:
• Kan het ree ook toegevoegd worden? En wellicht ook het wilde zwijn?
• Kan het cursusmateriaal ook (alleen) digitaal verstrekt worden? (scheelt papier, drukkosten en mensen kunnen op de computer het materiaal bekijken en in- en uitzoomen op afbeeldingen)?

Ook hebben we voor het eerst, geïmproviseerd, gezorgd dat een aantal cursisten via de computer, dus digitaal en op afstand, twee van de vier lesavonden konden volgen. Dat vraagt wat vaardigheden van de cursusleider op ICT-gebied en vereist het een en ander op computer-technisch gebied (webcam, goede microfoon). Voor een volgende cursus iets om vooraf al beter over na te denken.

Hoe dan ook: we kunnen concluderen dat deze 3^e cursuslichting wederom succesvol was, mede gezien het aantal deelnemers en de hoge waardering die uitgesproken is. Dat motiveert om een volgende cursus nog weer beter te doen en wellicht daarin ook een aantal suggesties & tips te verwerken. Dank aan alle cursisten die deelgenomen hebben!