Een paar weken geleden kwamen foto's onder ogen van witte herten, de foto was gemaakt in het Kroondomein. Het zijn de damherten waarvan witte variaties in Nederland voorkomen. In andere landen worden ook weleens witte edelherten gezien, maar in Nederland niet. Onderaan het artikel feiten en weetjes over witte damherten van damhertenspecialist Rik Schoon.

witte herten Arjan 3 2

Op zaterdag 7 april ging Arjan Mensink met zijn vrouw in de avonduren wandelen in de Kroondomeinen. Ze liepen er vanaf Niersen in: “Wij wandelen en fietsen (MTB) vaak in deze omgeving, wij wonen zelf in Vaassen. Wij kennen dus de nodige mooie plekjes (weitjes) waar tegen het eind van de dag het wild naartoe trekt.” Die zaterdag zag Arjan het witte hert voor het eerst: “Mijn vrouw had op donderdag voor het eerst een wit hert gezien, ik wist niet van het bestaan af voor donderdag.”

witte herten Arjan 1 2   witte herten Arjan 2 2

Foto's: Arjan Mensink

Toen Arjan het witte hert zag vond hij het echt heel bijzonder. “Het was nog wel op een grote afstand, maar gelukkig een redelijk fototoestel bij me met zoomlens. Dus bij terugkomst thuis snel de foto's op de pc gezet om het beter te kunnen bekijken.” Maar het was niet het enige witte hert: “Wij hebben zaterdag twee witte herten gezien zo'n 500 meter van elkaar vandaan.”

Michel en Karin Knap wonen in West-Beemster maar komen bijna elk weekend op de Veluwe. Ze fotograferen beide.

witte herten Michel Karin 1 2   witte herten Michel Karin 2 2

Foto's: Michel en Karin Knap

Op 20 april waren ze beide weer in het Kroondomein. Michel: “Het was tussen Gortel en Niersen in het kroondomein, tijdens een rustige avondwandeling met camera om wat zwijnen proberen te spotten, en edelherten. Rustig lopend en om ons heen kijkend ineens op een mooi zandpaadje praatten mijn vrouw en ik wat met elkaar over hoe mooi het hier is, zag ik schuin voor me door de bomen iets wits in de verte. Nog langzamer bewogen wij en al snel zagen wij wat we in ons vizier hadden, twee witte damhertjes in een groep van tien of twaalf damherten. Langzaam probeerden we dichterbij te komen om ze op de plaat te kunnen vastleggen.” Michel vervolgt: “Omdat het bijna windstil was, was dit erg lastig. Toen we een goeie positie hadden ingenomen waar we goed zicht op ze hadden konden we foto's maken, maar waarschijnlijk door ons geklik van de camera's en onze enthousiasme kregen ze ons door en gingen ze er met snelle pas vandoor..”

Witte damherten

Bij het damhert zijn vier erkende kleurvariëteiten bekend: de wildkleur, de menil-kleur, en het zwarte en het witte damhert. De wildkleur is het ons bekende stippenhert, dat zijn stippen ’s winters veelal niet toont en zwarte strepen heeft naast de witte spiegel; bij de menil hebben we te maken met een “opgebleekte” wildkleur, waarbij de zwarte strepen aan weerszijden van de spiegel meestal ontbreken en waarbij de stippen ’s winters ook veelal aanwezig blijven. Bij het zwarte damhert is sprake van een grotere hoeveelheid zwart pigment dan normaal en spreken we over melanisme. De tegenhanger van het melanisme is albinisme; bij deze afwijking wordt geen melanine aangemaakt. Typisch voor albinisme is dat de ogen roodgekleurd zijn. Albinisme is bij het damhert een grote zeldzaamheid.

De herten op het kroondomein zijn derhalve ook geen albino’s maar witgekleurde herten. Hierbij heeft het witte damhert normaal gekleurde ogen. Deze kleurslag is onder sommige mensen erg geliefd in hertenparken of collecties. Onder Britse jagers staat het witte damhert ook wel bekend als “Judas deer” omdat ze door hun opvallende witte kleur de aanwezigheid van andere herten “verraadt”.

Men wijdt de witte kleur aan een enkel recessief gen, waardoor alle kleurslagen in principe een wit kalf kunnen produceren onder de voorwaarde dat beide ouders drager zijn van dit recessieve gen. Een recessief gen komt namelijk niet tot uiting als het andere gen codeert voor een kleur. Een wit hert en een witte hinde produceren als ouderpaar daarom altijd witte kalveren. Ze hebben beide namelijk geen gen voor een andere kleur, en kunnen dus niet anders reproduceren dan witte nakomelingen.