Sinds de winter van 2010-2011 geldt voor natuurgebied de Oostvaardersplassen een nieuwe vorm van beheer. Het houdt in dat een nieuw afschotprotocol van kracht is en er meer beschuttingsmogelijkheden in het gebied gecreëerd zijn om het welzijn van de grote grazers te verbeteren. Nu het winterseizoen ten einde is, is te concluderen dat het nieuwe beheer in de praktijk werkt. Afgelopen winter zijn 793 dieren doodgegaan, en het overgrote deel van deze dieren is geschoten op basis van het protocol vroeg reactief beheer. Dat houdt in dat 96% van alle dode dieren zijn afgeschoten door boswachters van Staatsbosbeheer.
Deze winter heeft Staatsbosbeheer, zoals afgesproken met de staatssecretaris van EL&I, en conform het advies van ICMO-2, het nieuwe beheer voor de Oostvaardersplassen ingevoerd. Er is meer beschutting aangelegd, het afschotprotocol is aangepast en er is meer ingezet op communicatie.
Winter
De winter van 2010-2011 wordt door het KNMI aangeduid als een vrij koude, droge winter, met duidelijk twee gezichten. De winter viel vroeg in, namelijk eind november 2010, maar in januari 2011 was de winter al op zijn retour. December 2010 was de koudste maand december in 40 jaar, maar januari, februari en maart 2011 waren zacht. In de Oostvaardersplassen viel vooral in de maand december veel sneeuw en bleef relatief lang liggen.
Afschotprotocol
Half december is het nieuwe afschotprotocol ‘Vroeg-reactief beheer’ van kracht geworden. Als een dier in een mindere conditie komt, en het aannemelijk is gezien de omgevingsomstandigheden dat het de winter niet zal overleven, wordt het dier afgeschoten. Bij de omgevingsomstandigheden wordt onder andere gekeken naar beschutting, voedsel en weersomstandigheden.
Cijfers
In het nieuwe beheer is veel aandacht besteed aan het vroegtijdig vinden van dieren in een mindere conditie. Dat is terug te zien in de cijfers. Het percentage dieren dat door afschot om het leven is gekomen is groter van voorgaand winterseizoen, namelijk 96%. Vorig winterseizoen was dat 77%. In totale cijfers zijn er minder dieren doodgegaan dan in 2009-2010. Dit seizoen totaal 793, vorig seizoen 1093. Een exacte vergelijking met voorgaande jaren is eigenlijk moeilijk te maken omdat met ingang van het nieuwe afschotprotocol een nieuwe periode is aangehouden, namelijk van 15 december tot 1 mei (dat was van 1 januari tot 1 mei).
Handvatten
Boswachter Jan Griekspoor zegt over het nieuwe beheer: “Het aangescherpte protocol werkt goed in de praktijk. Het geeft ons duidelijke handvatten over wanneer we als mens ingrijpen en wanneer we nog even wachten. We houden als boswachters de dieren dagelijks goed in de gaten, en het nieuwe protocol schept meer ruimte om op tijd in te grijpen als dat nodig is.”
Beschutting
Staatsbosbeheer heeft veel nieuwe beschuttingsmogelijkheden voor de dieren gemaakt. Binnen het Oostvaardersplassengebied zijn er diverse bospercelen tijdelijk opengesteld, zoals de Driehoek, het Oostvaardersbos en een deel van het Kotterbos. Het totaal van de percelen is circa 170 hectare. En er is in totaal 1200 meter aan beschuttingsrichels gemaakt. De richels zijn inmiddels ook beplant. De indruk is dat de dieren vooral ’s nachts van de richels gebruik hebben gemaakt.
Communicatie
Er is vanwege de relatieve onbekendheid van mensen met het beheer van de Oostvaardersplassen veel aandacht besteed aan communicatie rondom het gebied. Er zijn diverse bijeenkomsten geweest met een klankbordgroep van stakeholders, die regelmatig in het veld zijn geweest om de situatie te bekijken. Er is een meldpunt ingesteld waar publiek, ook buiten kantooruren, meldingen kan doen van bijzondere waarnemingen waarbij mogelijk actie van een boswachter gewenst is. Er is veel geïnvesteerd in een nieuw excursieprogramma. Eind vorig jaar verscheen een fotoboek over de Oostvaardersplassen, dat een beeld geeft van het gebied door het hele jaar heen. En natuurlijk bleek de vossenwebcam een groot succes, met momenteel bijna 2 miljoen webbezoeken.
Minder kadavers Oostvaardersplassen
Video's
Foto
Deze winter was het vooral koud in december. Dieren hebben dan nog reserves en zijn tegen de kou bestand. De winter ervoor gingen veel dieren dood door de late kou, in maart nog.
Afgeschoten
Het percentage afgeschoten dieren is gestegen van 77% in 2009-2010 naar 96% afgelopen winter. In absolute aantallen is het aantal afgeschoten dieren juist gedaald van 841 naar 761.
Nieuwe regels
Dieren die de lente zeker niet halen, worden tegenwoordig afgeschoten. Eerder werd pas ingegrepen op het moment dat de dieren bijna stierven. De nieuwe regels zijn deze winter opgesteld om onnodig lijden te voorkomen.
