Vereniging het Edelhert - Natuurdoel belangrijker dan dierenwelzijn?

Brachterwald 3-8-2009 In het natuurbeschermingsgebied Brachter Wald (Viersen) in Noordrijn-Westfale (D) bevinden zich 1.000 stuks damwild binnen een raster van 1.250 ha. Het hoge aantal eist zijn tol: ca. 50 damherten zijn in het voorjaar verloederd gevonden. Oorzaak: voedselgebrek.

Natuurdoel belangrijker dan dierenwelzijn?

In het natuurbeschermingsgebied Brachter Wald (Viersen) in Noordrijn-Westfalenbevinden zich 1.000 stuks damwild binnen een raster van 1.250 ha. Het hoge aantal eist zijn tol: ca. 50 damherten zijn de laatste maanden verloederd gevonden. Oorzaak: voedselgebrek. Het duitse blad Wild & Hund schrijft zelfs in een van hun artikelen over het Brachterwald: Natuurdoel: hongerdood"

Het natuurgebied Brachter Wald is gelegen in de gemeente Brüggen in Kreis Viersen, ten zuidwesten van Kaldenkirchen en ten noorden van de provinciale weg L 373 van Swalmen naar Brüggen (D). Tot het midden van de negentiger jaren van de vorige eeuw was dit ca. 1250 ha grote gebied in Brits militair gebruik voor de opslag van munitie. Dit grootste munitiedepot van West-Europa werd nadat de militairen vertrokken waren in 1997 aangewezen als beschermd natuurgebied. Vanwege de hoge natuurwetenschappelijke waarden heeft de Nordrhein-Westfalen-Stiftung Naturschutz, Heimat- en Kulturpflege 850 ha aangekocht. Een kwart van het gebied bestaat uit kort gegeten open heidevegetaties en heischrale graslanden. De rest bestaat uit bossen, voornamelijk de Grove Den en hier en daar wat Eik. Er is weinig diversiteit in de vegetatie. Pijpenstrootje overheerst en is slechts een korte tijd (wanneer het groen is) als voedselbron geschikt. Binnen het natuurgebied bevinden zich nog een aantal plaatsen met Rode Dopheide. Deze soort komt in geheel Duitsland uitsluitend in de Kreis Viersen voor. Verder is het gebied van Europees belang door de unieke populaties van de Boomleeuwerik en de Nachtzwaluw. Gemeente Limburg is medefinancier van het geheel in Duitsland gelegen grenspark.

Het gebied is via zes ingangen te bereiken. Drie uitzette routes over 32 km over de wegen kan gefietst en gewandeld worden. Het merendeel van de wegen is niet toegankelijk.

Niet alleen damherten moeten van het aanwezige voedsel rondkomen, maar ook Konik-paarden, Galloway-runderen en heideschapen. Ook zwijnen komen er weliswaar beperkt voor. Samen moeten de grazers ze het natuurgebied op een natuurlijk, kostengunstige en diervriendelijke manier open houden. Maar de dieren kunnen hun leefgebied niet uitzoeken: het voormalige munitiedepot is geheel ingerasterd, het resultaat: verhongerd wild, dat deels zo uitgeput is, dat het niet meer op de lopers komt en door honger doodgaat.

De binnenrasters zijn in verval geraakt of er zijn moedwillig gaten in gemaakt. Een verbetering kan de geplande verwijdering geven van een deel van het 22 kilometer lange buitenraster, maar dat blijft nog steeds slechts een plan. Op zijn laatst zal het buitenraster geopend worden, wanneer het roodwildoverschrijdende project (edelherten) met het natuurgebied de Meinweg in Nederland plaatsvindt. Maar wat er dan met het damwild moet gebeuren is ook niet duidelijk: het zijn in Duitsland exoten en tussen Brachterwald en de Meinweg ligt veel schadegevoelig akkerbouwland.

Geschat wordt dat er ongeveer 50 damherten in het vroege voorjaar door voedselgebrek zijn doodgegaan. Een middeloude schaufler woog slechts 30 kg. De kadavers blijven niet lang liggen en worden snel door aaseters, zoals insecten, vossen of zwijnen opgegeten

Na bekendwording van de sterfte werd het voerverbod opgeheven en werd er kuilvoer en aardappelen verstrekt. In april werd het voorjaarsjachtverbod voor alle herten en kalveren opheven om zodoende een begin te kunnen maken om de damherten in slechte conditie te schieten en zodoende de stand te verminderen. 620 stuk damwild staan voor afschot gepland in 2009, maar dat mogen er ook 800 worden. De oorzaak van de te grote populatie is duidelijk: er is in de laatste jaren te weinig afgeschoten. Veel damherten werden slechts op papier afgeschoten, waardoor de stand voortdurend opliep. "Het afschieten is het allerlaatste wat hier van belang is. De situatie voldoet aan aan de gestelde aspecten van dierenbescherming. En wat dat betreft is in mijn gebied alles in orde", aldus Rolf Adolfs. Deze jachthouder van het gebied wil de verruiming van de afschottijden niet benutten. Alleen voor ziek en zwak wild zal net voor het doodgaan geschoten gaan worden. Dat er weinig geschoten wordt, is af te leiden uit het feit dat het damwild niet bijzonder schuw is. Tot op 30 tot 50 meter is het te benaderen.

Op 2 augustus heb ik twee damhindes met een vuile spiegel en een smaldier (foto hierboven) nog in de wintervacht aangetroffen. Verder zien de damherten er goed uit. Dit zien we ook in andere gebieden met een extreem hoge wilddichtheid: in de zomer - en najaarsmaanden is er nog genoeg voedsel. Echter, bosverjonging krijgt geen kans, de voedselproductie wordt a.h.w. in de kiem gesmoord. Het voedselgebrek openbaart zich in de winter en vroege voorjaar het duidelijkst. Het zou beter zijn de populatiegrootte af te stemming op de hoeveelheid voedsel. Nu meer afschot en/of b.v. een deel van de grove dennen bossen te kappen en de bosverjonging een kans geven.

Begin volgens jaar zal duidelijk worden of de maatregelen tot afschot afdoende zijn geweest om de resterende dieren in redelijke welzijn te laten leven.