September 2013

Voor alle aangemelde bezoekers van de website en leden van onze Vereniging Het Edelhert (VHE) brengen wij alle abonnees op de nieuwsbrief per e-mail op de hoogte van de actualiteiten omtrent met name de dam- en edelherten, alsmede verenigingsnieuws, zoals ledendagen, rasterwerkzaamheden en andere zaken waar de Vereniging zich mee bezig houdt. Aanmelden via de website (linksboven). Uitschrijven kan elk moment via de [unsubscribe link] onderaan de nieuwsbrief. Lees hier de nieuwsbrieven online.

Vereniging Het Edelhert heeft een unieke atlas gemaakt waarin een 50-tal Wildobservatieplaatsen op de Veluwe zijn terug te vinden. Het is een stevig handboek geworden op A5-formaat, gesponsord door de leden n.a.v het 65-jarig bestaan van de vereniging. De WOP-gids bevat een zoekkaart en beschrijvingen van alle openbare wildobservatieplaatsen op de Veluwe en tevens een gedetailleerde routebeschrijving, bronstactiviteit en wildkans. Natuurlijk met veel foto's en GPS-coördinaten. Daarnaast wordt algemene informatie gegeven over het gebied, de flora en fauna en toegankelijkheid. Binnen het project is samengewerkt met de verschillende terreineigenaren die hun informatie ter beschikking hebben gesteld. Speciaal voor de bronsttijd van de edelherten is dit voor alle hertenliefhebbers een erg handig hulpmiddel om dit uniek natuurspektakel op diverse plaatsen van de Veluwe te beleven. Het boekje kan nu besteld worden bij de vereniging het Edelhert penningmeester@hetedelhert.nl en zal later op verschillende plaatsen te koop worden aangeboden.

Voorzitter Jozef Linthorst en penningmeester Marjan Oudshoorn reikten op maandag 26 augustus eerste WOP-atlas uit aan gedeputeerde Jan Jacob van Dijk.
Van Dijk aanvaardde de atlas in dank en zegde toe er gebruik van te zullen maken. Hij hoopt dat mensen hierdoor minder gaan struinen. Minder verstoring zorgt voor verhoging van zichtkansen en dat is mogelijk weer leidend tot meer toerisme. Lees hier meer

Het experiment Deelerwoud is ten einde. Natuurmonumenten heeft van de provincie Gelderland twee keer vijf jaar de tijd gekregen om nieuw beheer uit te proberen. In deze tijd werden de aantallen dam- en edelherten niet gereduceerd en is in het gebied de ruimte gegeven om de populatie te laten groeien. "Er is nu tien jaar voorbij", aldus Machiel Bosch van Natuurmonumenten. "Die tijd hebben wij gekregen voor het experiment. Wegens vertraging is er een jaar aan toegevoegd, maar aan het einde van dit jaar zal Natuurmonumenten een knoop doorhakken over het toekomstig beleid". Daarom heeft de organisatie besloten om een ledenraadpleging te houden in de komende maanden. De uitkomst hiervan zal van invloed zijn op de te nemen beslissing. Begin volgend jaar zal er meer bekend zijn over de toekomst van het wildbeheer in het gebied.

Op zaterdag 2 november wordt de jaarlijkse ledendag gehouden in koetshuis Heuven, Heuvenseweg 9, Rheden. www.koetshuisheuven.nl. Om 09:15 staat de koffie klaar. Er komen drie sprekers om het verschijnsel doelstanden toe te lichten. Gert-Jan Spek van Vereniging wildbeheer Veluwe zal spreken over doelstanden op Noordwest Veluwe en Deelerwoud, de overige twee sprekers zijn nog niet bekend. Meer info volgt.

De wolf is terug in Nederland. Op 4 juli is een dode wolf gevonden langs een weg in de gemeente Luttelgeest in de Noordoostpolder. Waarschijnlijk is het dier aangereden. Volgens de onderzoekers is het een raszuivere wolvin van zo'n anderhalf jaar oud. De wolvin verkeerde in een "goede voedingstoestand" en was kerngezond. Uit DNA-onderzoek komt deze wolf waarschijnlijk uit Oost-Europa, mogelijk zelfs verder, Karpaten worden ook genoemd. Het kan ook zijn dat er al meer wolven in Nederland aanwezig zijn. Men baseert dat op o.a. gevonden uitwerpselen van wolven en een gedode en aangegeten runderkalf, hoewel sommigen beweren dat dit ook dassenwerk zou kunnen zijn. Wolvenexpert Jan van Haaften† voorspelde jaren geleden al dat, gezien het gedrag van wolven, de eerste wolven in Nederland aangereden wolven zullen zijn. Er is echter wel twijfel of dit dier uit eigen beweging is gekomen. In dezelfde plaats is namelijk eerder een dode zeehond aangetroffen, uit de maaginhoud viel te concluderen dat het dier vanuit het waddengebied was versleept. Boswachter Bergman heeft wel eerder dumping van dieren meegemaakt.

Herten kunnen met gemak hoog en ver springen. Ze verbruiken echter niet meer energie dan nodig is en gaan meestal maar net over het raster. Wanneer er paniek is, om welke reden dan ook, dan kunnen de edelhertenen ook de kleinere damherten over rasters van 2,40 m hoog springen. Als het niet hoeft, passeren ze er liever op een andere manier het raster

Zie hier een sprong en hier een alternatieve manier.

Het AMC te Amsterdam krijgt samen met zes Europese partners 3 miljoen om onderzoek te doen naar een vaccin tegen ziektes veroorzaakt door tekenbeten. Ziektemakende bacteriën zijn o.a. Borrelia burgdorferi, die de ziekte van Lyme veroorzaakt en wordt overgedragen door de schapenteek Ixodes ricinus en de hertenteek Ixodes scapularis. Verschillende ernstige aandoeningen die verspreid worden via tekenbeten komen steeds vaker voor in Europa. Recent is ontdekt dat de aanwezige bacterie Borrelia miyamotoi ook ziektes overdraagt. Mensen die door ziekte, medicijnen of bijvoorbeeld door het ontbreken van de milt, een verzwakte afweer hebben, kunnen er een hersen- of hersenvliesontsteking door oplopen. Uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) blijkt dat de nieuw gevonden bacterie in 4 procent van de Nederlandse teken is terug te vinden. De bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt, komt in 22 procent van de Nederlandse teken voor. Lees hier hoe je een tekenbeet kunt voorkomen.

Eind juli is een reebok op Schiermonnikoog waargenomen. Het vermoeden bestaat dat deze reebok bij laagwater van het vaste land naar Schiermonnikoog is overgestoken. Dit gebeurt vaker, ook in 2009 kwam begin augustus een melding van een waarneming van een ree op Schiermonnikoog. In mei dit jaar is een reebok waargenomen op Rotterumoog. Reeën zijn goede zwemmers, ondergelopen stukken kunnen ze zonder probleem zwemmend oversteken. Nationaal Park Schiermonnikoog heeft in zijn Beheer en Inrichtingsplan Plus 2011-2022 aangegeven edelherten in te willen zetten als onderdeel van het begrazingsbeheer. In het najaar van dit jaar komt Natuurmonumenten met het begrazingsplan. Klik hier voor het Beheer en Inrichtingsplan.

In augustus zijn de damhertkalveren flink gegroeid en minder afhankelijk van de hinde. Net als bij de in het wild levende runderen, komt het bij damwild voor dat één hinde oppasdienst heeft. Zij blijft bij de kalveren terwijl de andere hindes verder weg lopen om te fourageren. En zo kan het voorkomen dat je een heuse dammencrèche tegenkomt.

Hier is goed te zien dat oudere herten hun gewei eerder vegen dan jongere herten. Deze spitser loopt nog vol in bast, terwijl het oudere plaatshert al lang heeft geveegd en klaar is voor de strijd. Oudere herten zitten in hun cyclus eerder. Ze werpen de stangen in het voorjaar eerder af. Een gevolg daarvan is dat ze ook een nieuw gewei eerder opzetten en ook eerder vegen.

Op landgoed Staverden is op dinsdag 3 september de eerste bronstroedel gesignaleerd en een eerste voorzichtige bronstroep gehoord. In Park de Hoge Veluwe werd op 21 augustus drie burlende herten waargenomen.

Op zondag 1 september is de 9-jarige Sem Rijnhout uit Apeldoorn de eerste Nederlandse kampioen burlen geworden in NP de Hoge Veluwe. Van de tien deelnemers bleek hij het beste de bronstroep van een edelhert na te kunnen doen. Aan media-aandacht ontbrak het niet, o.a. acht cameraploegen en ook niet aan bezoekers. bijna 1000 toehoorders kwamen op het spektakel af. Juist de media aandacht deel een tiental deelnemers op het laatste moment afhaken.

Prorail heeft aangekondigd om de komende jaren 600 km hekwerk te gaan plaatsen, boven op het reeds bestaande 1700 km lange hekwerk. Dit om te voorkomen dat mensen naast of over het spoor lopen. De machinist schrikt hiervan en remt de trein. Dit levert een kwart van alle vertragingen op. Er worden branddeuren geplaatst voor hulpverleners. Voor dieren worden ook speciale voorzieningen getroffen, Prorail gaat hierover in overleg met natuurorganisaties.

Het ecoduct Oud-Reemst tussen Planken Wambuis en NP de Hoge Veluwe is klaar. Aan de meeste afspraken tussen de provincie en de Hoge Veluwe alvorens de rasters te verlagen is nu inmiddels voldaan. Stroom is aanwezig, een glasvezelkabel is ingegraven en de camera is geplaatst om de wildbewegingen live te kunnen volgen. De wildpassage aan de oostkant van de Hoge Veluwe, die het Park verbindt met Deelerwoud is nagenoeg klaar. Nadat ook hier als laatste een stroomkabel gelegd is, kan het systeem om de wildbewegingen te monitoren voor onderzoek in bedrijf gesteld worden en kunnen beide verbindingen geopend worden.

VHE is erg benieuwd wat voor resultaten de monitoring op gaat leveren.

Dit TV-seizoen een nieuwe rubriek in Vara's Vroegel Vogels: ‘Overstekend Wild’. Vroege Vogels gaat de Nederlandse natuurbruggen en tunnels in de gaten houden. Want, worden ze vaak gebruikt? We volgen onderzoekers van o.a. Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer, die hier met wildcams, spoortunnels en vangkooien achter proberen te komen. Welke dieren komen langs en waar zijn ze naar op weg? In de videofragmenten worden beelden getoond van o.a. de edelhertenvideo van de VHE en van Jan Paulides. Zie www.vara.nl

Het tijdschrift Het Edelhert op je iPad. Ondertussen zijn er 10 edities van tijdschrift Het Edelhert beschikbaar in de App voor de iPad. Compleet met index en zoekfunctie. Voor slecht € 1,79 zijn deze edities te raadplegen. De recent verschenen zomeruitgave 2013 staat er ook in.

Eerdere kopers kunnen voor € 0,89 een update downloaden, incl. de komende editie tot en met 2014.

Aan deze nieuwsbrief werkten mee:

Teksten: Janoh de Groot, Renée Willemsen, Jan Paulides.

Foto's: Janoh de Groot, Peter Heesbeen, Jan Paulides.