Vereniging het Edelhert én Eland?

Praktische tips om tekenbeten te voorkomen

• Draag uw (werk)kleding bedekkend en sluitend.
• Draag in risico gebieden met anti-tekenmiddel geïmpregneerde kleding.
• Controleer kleding en lichaam zowel aan het eind van de dag als de volgende dag.
• De teek zit het liefst op warme plekken, zoals uw hoofd, nek, oksels en armen. Kijk ook bij uw liezen, billen en knieholtes. Gebruik een spiegeltje om ook plaatsen te controleren die u moeilijk kunt zien.
• Noteer altijd zowel de datum als de plek van de tekenbeet.

Behandeling tekenwerende kleding

Uit testen is duidelijk geworden dat voor een goede werking van de met permetrine behandelde broeken, deze niet met wasverzachter mogen worden gewassen. Het was al wel langer bekend dat het gebruik van een warme droogtrommel en een te warme strijkbout de werking van de permetrine vermindert, en dat de permetrine bij chemisch reinigen zijn werk geheel verliest, maar nu is duidelijk geworden dat ook bij het gebruik van wasverzachter de effectiviteit van de anti-tekenkleding wordt verminderd. Dat is ook de reden waarom Rovince in haar nieuwe kleding een nieuw wasvoorschrift aanbrengt.

Deet op werkbroeken niet effectief

Uit het rapport 'praktijkproef tekenwerende kleding' dat het Bosschap in najaar 2013 naar buiten bracht, blijkt dat het spuiten van DEET op kleding onvoldoende effectief is. De in de proef met 40% DEET ingespoten werkbroeken bleken niet significant effectief te zijn geweest tijdens de draagdagen. Dat kan komen doordat het inspuiten met DEET aan het begin van de werkdag een nauwkeurige en tijdrovende bezigheid was, die wellicht niet altijd even precies is uitgevoerd, of dat de werkzame stof afneemt gedurende de werkdag van acht uur.

Ziekte van Lyme - verschijnselen

De ziekte van Lyme onderverdeelt in drie stadia:

1. De vroege locale ziekte van Lyme. 
Dit is een eerste signaal van de ziekte van Lyme waarbij een rode, steeds groter wordende ringvormige huidverkleuring ontstaat. Deze rode verkleuring ontstaat meestal binnen twee tot vier weken (soms tot drie maanden) na de tekenbeet. Deze rode kring, de zogenaamde Erythema migrans (EM) wordt niet altijd opgemerkt, daarnaast verschijnt lang niet altijd een zichtbare, rode kring. Deze rode kring verdwijnt vanzelf, maar daarmee hoeft de lymebacterie niet verdwenen te zijn en deze kan binnen drie maanden na de tekenbeet griepverschijnselen (spierpijn, hoofdpijn, koorts) en gewrichtsklachten veroorzaken.
2. De door het lichaam verspreide ziekte van Lyme.
Als de ziekte niet wordt opgemerkt en behandeld kunnen later spier – en gewrichtsontstekingen (gezwollen, pijnlijke gewrichten), heftige pijn aan arm of been, aangezichtsverlammingen, dubbelzien, neiging tot flauwvallen, hartklachten en huidproblemen ontstaan.
3. De langdurige of chronische ziekte van Lyme. De ziekte van Lyme is te behandelen met antibiotica. Hoe eerder begonnen wordt met de behandeling, hoe beter de behandeling zal aanslaan. Tegen de ziekte van Lyme bouwt het menselijk lichaam geen immuniteit op, na de behandeling van een besmetting loopt u bij een tekenbeet dus opnieuw het risico om de ziekte op te lopen.

Meer lezen over teken en Lyme

Stichting Bio-Wetenschappen en Maatschappij (BWM) heeft in 2012 een publicatie uitgebracht over de ziekte van Lyme. De publicatie beslaat 60 bladzijden en behandelt o.a.: de ziekte van Lyme, waar en hoe teken leven, welke andere ziekten door teken kunnen worden overgebracht, en behandelingen en oorzaken van de toename van de ziekte van Lyme. 
Bestellen: het cahier ‘Ziekte van Lyme’ is verkrijgbaar bij de stichting Bio-Wetenschappen en Maatschappij voor € 6,- exclusief verzendkosten.
 Natuurlijk kunt u ook telefonisch of per mail bestellen, 
via tel +31 (0) 70 344 07 81 of bwm@nwo.nl.


Bestelinformatie: 'Ziekte van Lyme’, ISBN 978-90-73196-66-7.

Tekenbeten melden

Om inzicht te krijgen hoe vaak en waar mensen gebeten worden door teken, is het noodzakelijk dat mensen tekenbeten melden. Meldt uw tekenbeet op http://www.tekenradar.nl. Op die website vindt u ook informatie over teken, veel gestelde vragen over de ziekte van Lyme en tekennieuws.

Teken-App

De app Tekenbeet werd in april 2014 met succes gelanceerd voor Android. Er is nu ook een versie voor de iPhone beschikbaar. De app bevat informatie over hoe je op teken moet controleren en hoe je een teek kunt verwijderen. Gebruikers kunnen een tekendagboek
aanleggen en hierin een tekenbeet registreren. Zij kunnen een herinnering ontvangen aan het controleren van de plek waar ze gebeten zijn. Ook kunnen mensen op hun mobiele
telefoon, via tekenradar.nl, zien hoe actief teken zijn. Dit is vooral handig voor mensen buiten: wandelaars en bezoekers van bijvoorbeeld het bos, de heide, de duinen of een park. Daarnaast is een alarm in te stellen zodat je altijd op de hoogte bent van de actuele tekenactiviteit.

Bekijk ook: Tekenbeet en de app

Vakantie in het buitenland en FSME

Gaat u op vakantie in Zuid-Scandinavië, Midden- of Oost-Europa, overweeg dan om u te laten inenten tegen tekenencefalitis, bij sommigen bekend onder de Duitse afkorting FSME. Inenting is mogelijk bij de GGD. FSME wordt veroorzaakt door een virus en wordt overgebracht door teken. Het virus kan hersen(vlies)ontsteking veroorzaken, met kans op blijvende schade. Helaas worden FSME en Lyme vaak door elkaar gehaald. Lyme is een bacterie, inenten is vooraf niet mogelijk. Behandelen kan alleen achteraf met antibioticum. FSME is een virus, hiertegen kan men zich wel laten inenten. Behandelen achteraf is hier niet mogelijk. Een ander belangrijk verschil is dat FSME zich in de speekselklieren bevindt en daardoor meteen kan worden overbracht nadat de teek zich heeft vastgebeten. Bij tijdig verwijderen van de teek is de kans op de ziekte van Lyme klein, maar kan een besmetting met FSME dus al hebben plaatsgevonden. De verschillen staan nog even naast elkaar weergegeven in onderstaande tabel.

Is een tekenverwijderaar nodig en zo ja welke is de beste?

Een teek kan zeer goed met de vingers verwijderd worden, maar velen prefereren een tekenverwijderaar. De een zweert bij de schuif, de ander bij de lasso en de derde bij de pincet. Welke de beste is, hangt dus zeer sterk af van de eigen voorkeur, handigheid en de plek waar de teek zit. Wel is het verstandig om een leesbril of vergrootglas te gebruiken om de kleine nimfen en de zeer kleine larven goed te kunnen zien. Het belangrijkste is dat de teek dicht bij de huid waar de harde monddelen beginnen, vastgepakt wordt. Het is geen probleem als een stukje van de kop in de huid achterblijft. Dat komt er vanzelf weer uit, net als bij een splinter. Ontsmet het beetwondje (nadat u de teek heeft verwijderd) met 70% alcohol of jodium.

Deze nieuwsbrief is gemaakt door:

Teksten: Margriet Montizaan

Foto's: Eucalb, RIVM, Margriet Montizaan

Eindredactie: Jan Paulides, Janoh de Groot

Bronnen: